Orang-oetan behandelt wond met geneeskrachtige plant: 'Leek doelgericht'

Wetenschappers hebben in juni 2022 waargenomen dat een orang-oetan in het tropisch regenwoud op Sumatra een wond in zijn gezicht behandelde met een geneeskrachtige plant. Het is de eerste keer dat wordt geobserveerd dat een dier dat op deze manier doet.

Rakus, zoals de orang-oetan door de wetenschappers is genoemd, is een van de alfamannetjes in het gebied op het Indonesische eiland. Hij had de wond mogelijk opgelopen in een gevecht met een ander dier en gebruikte de bladen van de plant akar kuning, die bekendstaat om zijn ontsmettende en ontstekingsremmende werking.

Soort pleister

Eerst kauwde hij de bladeren fijn, vervolgens smeerde hij het sap van de plant op de wond en daarna bedekte hij de wond met de bladeren als een soort pleister. De wond is niet ontstoken geraakt en heelde in vijf dagen.

Die procedure is geen toeval, denken de wetenschappers. "Zijn gedrag leek doelgericht. Hij behandelde heel specifiek de wond in zijn gezicht met het plantensap, geen andere lichaamsdelen. Dat deed hij verschillende keren."

Ook Liesbeth Sterck, gedragsbioloog aan de Universiteit Utrecht, noemt de kans klein dat de orang-oetan de wond toevallig insmeerde met de plant. "Deze man was heel bewust bezig. Hij smeerde het precies op de wond."

Volgens Sterck is juist die gerichtheid bijzonder. "We weten dat dieren bepaalde planten eten omdat die een medicinale werking hebben, maar daar hoeven ze niet zo veel voor te doen. Wat zo bijzonder is, is dat hij de plant heeft bewerkt."

Ontdekt of geleerd

Weliswaar wijst het gedrag van Rakus erop dat dieren dus in staat zijn om wonden te behandelen met planten die daarvoor geschikt zijn, maar onduidelijk is nog in welke mate ze precies begrijpen wat ze doen.

Ook is nog niet zeker hoe hij erachter is gekomen dat hij juist deze plant moest gebruiken. Mogelijk heeft hij dat toevallig zelf ontdekt, maar hij kan het ook hebben geleerd van orang-oetans uit zijn omgeving.

Gereedschappen

Orang-oetans zijn goed in het oplossen van problemen. Ze leren door naar elkaar te kijken en geven hun kennis door van generatie op generatie. Zo gebruiken ze in verschillende omstandigheden ook gereedschappen.

Akar kuning komt veel voor in China en Zuidoost-Azië en wordt in traditionele geneeskunst gebruik om bijvoorbeeld malaria te bestrijden.