Eeuwenoude kaatsballen geveild, één exemplaar naar Rijksmuseum

Vijf eeuwenoude zilveren kaatsballen hebben op een veiling in Friesland bij elkaar 27.000 euro opgebracht. De oudste bal uit 1756 werd werd geveild voor 11.000 euro, die gaat naar het Rijksmuseum in Amsterdam. Volgens het veilinghuis is het daarmee de duurste kaatsbal die op een veiling is verkocht.

De kaatsballen waren eigendom van een anonieme familie en werden geveild door veilinghuis Ald Fryslân. Toen bekend werd dat de ballen onder de hamer gingen, hoopten verschillende kenners al dat ze in een museum zouden eindigen.

Dat lijkt nu dus te zijn gelukt. Niet alleen het Rijksmuseum heeft een kaatsbal verworven, ook de andere vier ballen gaan naar een museum: het Kaatsmuseum in Franeker.

Ze zijn voor respectievelijk 5000, 4000, 3600 en 3400 euro verkocht. Drie ervan zijn door het Kaatsmuseum zelf gekocht. Een vierde bal ging naar een particulier, die de bal aan het museum heeft geschonken.

De kaatsballen werden ooit gebruikt als prijs voor de winnaar van Friese kaatswedstrijden:

Het Rijksmuseum heeft de kaatsbal gekocht om verschillende redenen, zegt conservator Jan de Hond tegen Omrop Fryslân. "Eén van de redenen is dat het Rijksmuseum graag verhalen vertelt over heel Nederland. Niet alleen over de Randstad, maar ook over de andere regio's."

Voor Friesland is zo'n kaatsbal een symbolisch object, vindt hij. "Het kaatsen is de Friese nationale sport. Dat is voor ons heel leuk, om zo Friesland in de collectie vertegenwoordigd te hebben."

Een tweede reden is dat het museum aandacht wil geven aan sport en ontspanning. "Dat verwacht je misschien niet meteen in het Rijksmuseum, maar het is wel iets heel belangrijks voor de afgelopen twee, drie eeuwen", zegt De Hond. "Dit is een heel vroeg voorbeeld van georganiseerde sport, die kaatswedstrijden met een officiële zilveren kaatsbal als prijs."

Het Rijksmuseum heeft met de veilingkosten erbij bijna 15.000 euro betaald voor de kaatsbal. Maar dat is het waard, zegt De Hond. "Het is een heel aantrekkelijk voorwerp. Als je goed kijkt zie je in het zilver ook het stiksel dat een echte kaatsbal nabootst. Er zit ook een scène in, waarop je het kaatsen ziet afgebeeld", legt hij uit. "Dit vertelt een uniek verhaal."

Hij begrijpt dat mensen het misschien jammer zullen vinden dat één kaatsbal nu buiten de provincie eindigt. "Maar ik hoop dat Friesland ook heel trots is dat hun verhaal straks in Amsterdam te zien is, in het Rijksmuseum."

De bedoeling is dat de bal in de vaste tentoonstelling van het museum komt. "We moeten kijken hoe we hem tentoon willen stellen en of we dat al snel doen of pas de komende twee, drie jaar", zegt De Hond.

"Maar het zou zomaar kunnen dat we ook met het Kaatsmuseum een tijdelijke bruikleen of presentatie kunnen doen. Die mogelijkheden moeten we nog verkennen." Het Kaatsmuseum heeft al aangegeven daar wel belangstelling voor te hebben.