Bloemen- en plantenexport bezorgd door nieuwe inspecties aan Britse grens
Alle Europese vrachtladingen met verse producten moeten vanaf morgen direct aan de Britse grens worden gecontroleerd op ziektes. Het gaat om melk en vlees, maar ook bloemen en planten. Nederlandse exporteurs van bloemen en planten verwachten dagenlange vertraging en denken dat de Britse consument straks een stuk duurder uit is.
Sinds Brexit moeten Nederlandse bloemen en planten hier, maar ook nog eens in het Verenigd Koninkrijk (VK) worden gecontroleerd. Tot nu toe mocht dat in de buurt van het afleveradres op duizenden plekken in het VK.
Morgen verandert dat. De vele controlepunten op de plek van bestemming worden ingeruild voor enkele centrale punten bij (lucht)havens. Voor bloemen en planten betekent het dat de inspectie nu direct gebeurt als de lading van de veerboot wordt afgereden.
Dit komt boven op een eerdere verzwaring van de inspectie. Tot drie maanden geleden hoefden namelijk alleen zogeheten hoogrisicoproducten worden geïnspecteerd, zoals bloembollen waarvan de kans op het dragen van ziektekiemen groter is. Inmiddels moet ook handelswaar worden gecontroleerd waarbij die kans kleiner is, bijvoorbeeld snijbloemen en bepaalde planten.
900 miljoen euro per jaar
Minder inspectiepunten en meer inspecties maken de Nederlandse bloemen- en plantensector nerveus. Naar geen enkel ander land buiten de EU exporteert Nederland zo veel bloemen en planten als naar het VK. Het gaat om zo'n 900 miljoen euro op een totale exportwaarde van zo'n 7 miljard. Alleen naar Duitsland exporteert Nederland meer, zo'n 1,6 miljard.
Leon Verschoor van Royal Lemkes uit Bleiswijk is al decennialang één van de grotere exporteurs naar het VK. Hij levert onder meer palmplanten, olijfboompjes, cactussen en orchideeën aan de grotere ketens van woonwarenhuizen en doe-het-zelfwinkels.
"De Britse consument is gek op planten", zegt Verschoor. Maar de handel staat al een poos onder druk. "Brexit heeft een enorme administratie opgeleverd. Dat heeft een groot kosteneffect, terwijl de veiligheid en gezondheid van de planten er niet bij winnen. Binnen 24 uur wordt twee keer exact dezelfde controle gedaan."
Het bedrijf vervoert zijn waar per boot naar Felixstowe en Immingham. Verschoor vreest voor lange rijen: "We hebben de nieuwe regels getest. We zien dat we 1,5 tot 2 uur bezig bent met een vrachtwagen uitladen. Er komen zo'n 150 vrachtwagen van de boot. Als die vrachtwagen te lang blijven staan, komen er schimmels op de planten en kun je die weggooien."
Toch naar risico kijken
De Britse inspectiedienst APHA laat schriftelijk weten dat de inspecties op de plaats van bestemming altijd al tijdelijk waren. Het gebrek aan inspectiecapaciteit in de havens wil de dienst opvangen door niet alles te controleren. Ladingen waarbij de kans op het importeren van ziektes groter is, zullen er vaker uitgepikt worden dan andere transporten. Daarmee lijkt het hoogrisicobeleid dat enkele maanden eerder nog was afgeschaft, in de praktijk weer terug te komen.
De Vereniging van Groothandelaren in Bloemkwekerijproducten (VGB) vindt dit antwoord niet bevredigend. "Enkele duizenden controles in het binnenland worden ingeruild voor slecht een aantal controlepunten bij de havens", zegt voorzitter Tim Roozendaal.
"We zijn blij dat de inspectie erkent dat er niet genoeg capaciteit is, maar het is te vaag. Word ik gecontroleerd? Hoelang moet ik dan wachten? Wat zijn de kosten? Die onzekerheid werpt een schaduw over de sector."
Roozendaal verwacht dat de Britse consument die onzekerheid zal terugzien in de prijs van bloemen en planten. Zijn branchevereniging heeft Londen een brandbrief gestuurd met daarin de zorgen over de kosten en wachttijden. Hij wil dat de EU en het VK hier snel afspraken over maken.
Ook aan Britse kant zijn er zorgen. RBF is het bedrijf dat in de haven Felixstowe verantwoordelijk is voor inklaringen, oftewel de vrachten voorzien van de juiste papieren waarmee ze verder het land in kunnen. Volgens RBF-directeur Jon Beech stroken de werktijden van de inspecteurs niet met de piekuren van inkomende vrachten, die vooral in de nacht liggen.
"Er is een totaal gebrek aan duidelijkheid over de kosten en over het volume van de inspecties", zegt Beech. Hij denkt dat het voor transporteurs een grote gok wordt wat er gaat gebeuren. "Exporteurs zullen straks hun ogen sluiten, bidden tot God en maar hopen dat het goedkomt."
