Rapport: Israël heeft geen bewijs geleverd voor link UNRWA en terrorisme

Er is geen bewijs geleverd dat medewerkers van de VN-hulporganisatie UNRWA banden hebben met leden van Hamas of de Islamitische Jihad. Die conclusie komt uit het zogenoemde 'Colonna-rapport' dat in opdracht van de VN is opgesteld, nadat Israël medewerkers van de organisatie had beschuldigd van betrokkenheid bij de terreuraanslagen van Hamas tegen Israël op 7 oktober.

Het onafhankelijke onderzoek stond onder leiding van de voormalige Franse minister van Buitenlandse Zaken Colonna en is uitgevoerd met de hulp van drie Scandinavische onderzoeksinstituten.

Volgens het rapport gaf de VN-hulporganisatie regelmatig lijsten van zijn werknemers aan Israël, en heeft "de Israëlische regering UNRWA niet op de hoogte gesteld van eventuele zorgen met betrekking tot personeel van UNRWA".

Volgens Israël waren ten minste twaalf medewerkers direct betrokken bij de aanslagen van 7 oktober. Nog eens dertien anderen zouden op een andere manier geholpen hebben bij de aanvallen. In totaal zou 12 procent van de medewerkers van de organisatie aangesloten zijn bij een terroristische organisatie.

De medewerkers die door Israël werden beschuldigd van betrokkenheid werden kort daarna ontslagen door de UNRWA. De vluchtelingenorganisatie publiceerde wel een rapport waarin werd geclaimd dat een aantal medewerkers onder druk waren gezet door Israël om valse verklaringen af te leggen.

Het onderzoek van Colonna richtte zich overigens niet op de twaalf medewerkers. Dat was niet de opdracht, benadrukte de Française. Colonna's onderzoek richtte zich in het algemeen op de neutraliteit van de UNRWA. Naar de twaalf loopt een ander VN-onderzoek. Een VN-woordvoerder zei dat daar in de komende dagen nieuws over naar buiten wordt gebracht.

Geldkraan dicht

De beschuldigingen van Israël waren voor veel landen aanleiding om de financiering van de hulporganisatie op te schorten. Belangrijke donoren, waaronder de Verenigde Staten, Australië, het Verenigd Koninkrijk en Nederland, draaiden de geldkraan dicht.

Een aantal landen heeft de steun inmiddels hervat, maar Nederland kondigde aan te wachten op de uitkomsten van onafhankelijk onderzoek. Momenteel lopen er meerdere onafhankelijke onderzoeken naar de UNWRA, waaronder een onderzoek in opdracht van de Europese Commissie. De jaarlijkse financiële steun van Nederland voor de hulporganisatie, die dit jaar 19 miljoen euro bedroeg, was al overgemaakt voordat besloten werd om de bijdragen te bevriezen.

Het Nederlandse kabinet wil eerst het rapport bestuderen, voordat het met een reactie komt. Dat gebeurt waarschijnlijk later deze week. Ook een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft laten weten dat ze het rapport onderzoeken.

Humanitaire levensader

De UNRWA geldt als een van de belangrijkste hulporganisaties voor Palestijnse ontheemden. Na de opschorting waarschuwden experts dat de organisatie, die grotendeels afhankelijk is van donaties, niet zomaar te vervangen is.

Ook in het Colonna-rapport wordt de onmisbaarheid van de organisatie benadrukt. "Als zodanig is UNRWA onvervangbaar en onmisbaar voor de menselijke en economische ontwikkeling van de Palestijnen. Bovendien beschouwen velen UNRWA als een humanitaire levensader."

Neutraliteit bevorderen

Het rapport stelt dat er ruimte is voor verbetering als het gaat om het waarborgen van de neutraliteit van de medewerkers, maar schrijft ook dat ze al strenger zijn dan andere vergelijkbare VN-organisaties.

"Uit het onderzoek is gebleken dat UNRWA een aanzienlijk aantal mechanismen en procedures heeft opgezet om de naleving van de humanitaire beginselen te garanderen, met de nadruk op het neutraliteitsbeginsel."

Het rapport stelt een reeks maatregelen voor om de neutraliteit verder te verbeteren. Zo wordt aangeraden om donateurs meer inzicht te bieden in de organisatie en worden er een aantal aanbevelingen gedaan met betrekking tot de interne structuur van UNRWA.

Vooroordelen

Israël bekritiseert de hulporganisatie ook al een tijdlang vanwege de inhoud van de boeken die op UNWRA-scholen gebruikt worden. Volgens Israël bevatten die boeken antisemitische inhoud.

In het rapport dat is nu is verschenen werd echter maar beperkt bewijs voor deze beschuldigingen gevonden. Wel is er sprake van vooroordelen in een deel van de boeken, zo staat in het rapport.

VN-chef Guterres heeft verheugd op de conclusies van de onderzoekers gereageerd. Hij gaat snel met het hoofd van de UNRWA, Philippe Lazzarini, bespreken hoe de aanbevelingen kunnen worden toegepast. Guterres roept alle betrokken landen op de UNRWA actief te steunen, omdat de organisatie voor veel Palestijnen een levenslijn is.