Omstreden abortuswet kan Donald Trump swing state Arizona kosten

• Lily Sophie Maigret

  redacteur Bureau Washington

Sinds het Hooggerechtshof het landelijke recht op abortus in de Verenigde Staten bijna twee jaar geleden terugdraaide, mogen staten zelf beslissen of ze abortus willen verbieden of niet. Het heeft in veel staten geleid tot strengere abortuswetgeving. In Arizona is nu een politieke strijd losgebarsten over de herinvoering van een 160 jaar oude anti-abortuswet, die stamt uit de tijd van de Amerikaanse burgeroorlog toen vrouwen nog geen stemrecht hadden.

Al voordat het hoogste hof van het land uitspraak deed, werd abortus tot op zekere hoogte in staten verboden maar dan waren er uitzonderingen in gevallen van incest en verkrachting. In Arizona herstelde het hooggerechtshof van de staat eerder deze maand een wet uit 1864. Als de wet er binnenkort ingaat, betekent dat dat abortussen slechts zijn toegestaan als het leven van de vrouw ermee kan worden gered. Overtreding kan celstraffen opleveren tot vijf jaar.

Het zou een einde maken aan een abortuswet uit 2022, die abortus in Arizona toestaat tot de 15e week van de zwangerschap. Maar als het aan de Democraten ligt, komt het niet zo ver. Na de uitspraak van het statelijke hof dienden ze gelijk een voorstel in om het verbod uit 1864 uit het wetboek te schrappen.

De Republikeinen wilden niet over het voorstel stemmen en schorsten de zitting. De Democraten schreeuwden hen na terwijl ze de vloer verlieten: "Jullie hebben bloed aan jullie handen!" Ook een tweede poging eerder deze week mislukte. De Democraten kwamen één stem tekort.

'In 1940 meer rechten'

Toch heeft Democratisch Congreslid Stephanie Stahl-Hamilton, die het voorstel indiende, er nog vertrouwen in: "We zullen doorgaan." Ze vindt de kwestie zo urgent dat het die inzet volgens haar ook verdient: "De overgrootmoeder van mijn dochter had in 1940 meer rechten dan zij nu heeft in 2024."

In een abortuskliniek in Phoenix, Arizona werkt dokter Barbara Zipkin. In de kliniek loopt een klein hondje rond, bedoeld om troost te geven aan vrouwen. Ook hangen er overal posters, bedoeld om vrouwen gerust te stellen. Zipkin is heel boos over de beslissing van het Hooggerechtshof: "Vrouwen zijn zo bang dat ze de kliniek nu haastig opbellen omdat ze vrezen dat ze over twee weken geen keus meer hebben."

En niet alleen dat frustreert haar: "Een verbod op abortus heeft zoveel effect op hun leven, het is een te belangrijk onderwerp om spelletjes mee te spelen. En dat is wat precies wat er nu gebeurt: we zijn een pion in hun politieke spel. Dat is simpelweg verkeerd."

Bij een speeltuintje in een buitenwijk in Phoenix staat Chelsea, ze duwt de schommel. Haar zoontje zit in de schommel. Ze heeft al twee kinderen, maar ze kon er nu geen derde kind bij hebben. Daarom heeft ze een abortus ondergaan: "Ik was doodsbang, als ik langer had gewacht was het misschien onmogelijk geweest."

Ze is een alleenstaande moeder, en vindt het nu al lastig om rond te komen. In combinatie met problemen met mentale gezondheid vindt ze het geen goede situatie voor een kind. Voor vrouwen in soortgelijke situaties houdt ze haar hart vast: "Er zijn veel redenen waarom vrouwen een abortus krijgen, en om dat recht weg te nemen, is onmenselijk."

De vrouwen krijgen steun uit onverwachte hoek. Voormalig president Trump vindt ook dat Arizona met deze oude anti-abortuswet een grens heeft overschreden. En dat terwijl hij altijd trots is geweest op het feit dat hij de conservatieve rechters heeft benoemd die het landelijk recht op abortus hebben teruggedraaid. Maar op de vraag van een journalist of hij vindt dat Arizona te ver is gegaan, antwoordde hij bevestigend; hij wil dat er een oplossing wordt gevonden.

Het is een poging van Trump de stem van vrouwen voor zich te winnen. Maar volgens de Republikeinse politiekstrateeg Barrett Marson kan het al te laat zijn om het tij nog te keren: "Eerder werd de kans groot geacht dat Trump Arizona zou winnen, maar ik denk dat door het abortusonderwerp de winst nu naar Joe Biden kan gaan. Dat ziet Trump ook, vandaar dat hij z'n standpunt heeft herzien." Een riskante strategie, want het kan hem ook stemmen kosten binnen zijn conservatieve achterban.

Vrouwen keer op keer vóór zelfbeschikking

Sinds het landelijke recht op abortus is afgeschaft, zijn er in meer dan de helft van de Amerikaanse staten beperkingen opgelegd om abortus uit te voeren. In sommige staten mochten mensen erover naar de stembus en keer op keer bleken vrouwen te kiezen voor het behoud van hun zelfbeschikkingsrecht, ook in conservatieve staten als Kansas en Kentucky.

Daarom is abortus misschien wel het belangrijkste onderwerp voor de Democraten, die beloven het recht op abortus in de wet te verankeren als Biden herkozen wordt. Niet voor niets vloog vicepresident Kamala Harris de dag na de uitspraak van het Hooggerechtshof in Arizona naar de staat om haar afkeer uit te spreken over de wet uit 1864. De campagne reageerde ook vliegensvlug met een spotje op tv die de gevolgen van een verbod op abortus laat zien met de tekst 'Trump did this.'