Peter Higgs (94), ontdekker van het Higgs-deeltje, overleden
De Britse natuurkundige Peter Higgs is overleden. Hij stierf gisteren op 94-jarige leeftijd, is bekendgemaakt door de Universiteit van Edinburgh, waaraan hij het grootste deel van zijn carrière was verbonden. Higgs werd wereldberoemd vanwege het Higgs-boson, een elementair deeltje dat ook wel bekendstaat als het 'Godsdeeltje'.
Het deeltje was het antwoord van Higgs op de vraag waarom alles massa heeft. Een auto heeft bijvoorbeeld meer massa dan een fiets, en is daardoor ook lastiger weg te duwen. Dat klinkt vanzelfsprekend, maar zonder massa zou alle materie dwars door elkaar vliegen met de snelheid van het licht.
Higgs voorspelde in 1964 dat er daarom een deeltje moet zijn dat massa geeft aan alle andere deeltjes. Zonder zo'n deeltje zouden de elementaire deeltjes in het universum gewichtloos zijn.
Vijftig jaar lang bleef het een voorspelling, tot in 2012 het bestaan ook daadwerkelijk werd aangetoond. Onderzoeksinstituut CERN had met experimenten in een deeltjesversneller een deeltje gevonden dat dezelfde massa heeft als het deeltje dat Higgs voorspelde. Het CERN wist daardoor met 99,9999 procent zekerheid dat het Higgs-deeltje bestaat.
Stan Bentvelsen van de Universiteit van Amsterdam en het instituut Nikhef legt hier uit hoe die ontdekking gedaan werd:
Het deeltje is fundamenteel in de natuurkunde. Higgs' ontdekking is van belang voor de "theorie van alles", die de werking van het universum verklaart.
"Ik had niet gedacht dat het tijdens mijn leven zou gebeuren", zei Higgs tegen het vakblad New Scientist over de ontdekking in 2012 van het deeltje. De atheïst vond het maar niks dat zijn ontdekking de bijnaam 'Godsdeeltje' kreeg.
"Sommige mensen halen wetenschap en theologie door elkaar. Ze beweren dat wat er bij CERN is gebeurd het bestaan van God bewijst", zei Higgs in 2013 tegen The Guardian.
Nobelprijs
Peter Higgs kreeg in 2013 de Nobelprijs voor de Natuurkunde, samen met de Belg François Englert. Hij voorspelde, onafhankelijk van Higgs, ook het bestaan van het deeltje, eveneens in 1964.
Toch werd Higgs de naamgever van het boson, iets wat de publiciteitsschuwe en bescheiden natuurkundige nogal ongemakkelijk vond. Higgs was van mening dat hij meer roem kreeg dan hij verdiende. Hij noemde de ontdekking van het deeltje altijd een groepsinspanning.
Higgs werd op 29 mei 1929 geboren in Newcastle, in het noordoosten van Engeland, als zoon van een geluidstechnicus. Naast zijn wetenschappelijke carrière was hij ook politiek actief.
Tot aan zijn dood had de wetenschapper nog altijd veel aanzien bij collega's. Na verloop van tijd gaf Higgs steeds minder interviews en hield hij zich liever bezig met muziek, films en boeken, en vooral met zijn gezin. Hij stierf uiteindelijk thuis, na een kort ziekbed.