Meer migranten naar Canarische Eilanden, opvang voor jongeren slecht geregeld

• Miral de Bruijne

  correspondent Spanje en Portugal

Alleen al in januari kwamen er op de Canarische eilanden meer migranten aan dan in de eerste helft van vorig jaar. Het aantal migranten dat de boottocht uit Afrika waagt naar de Spaanse eilandengroep breekt al maanden het ene na het andere record. De eilanden zijn er redelijk op voorbereid, maar het zijn vooral minderjarigen die alleen op pad zijn gegaan die de aandacht trekken.

Alleen al op het grootste eiland Gran Canaria zijn er honderden van die jongeren. Zij worden gehuisvest in een van de ruim zeventig speciale opvangcentra. De afgelopen maanden zijn er tientallen centra bij gekomen, want steeds meer jongeren stappen zonder hun ouders in een sloep in Senegal, Mauritanië of Marokko.

Dat ziet ook José Antonio van het Rode Kruis. "Vroeger kwamen er vooral vrouwen met jonge kinderen aan, maar tegenwoordig komen minderjarigen hier steeds vaker alleen", zegt hij.

José Antonio staat in de haven van Arguineguin. Het is de plek waar het Rode Kruis de migranten van eerste levensbehoeften voorziet. Want de reis vanuit Afrika naar de Canarische eilanden is een van de gevaarlijkste migratieroutes en kan wel tussen de vier en acht dagen duren.

Antonio wijst naar een sloep die nog in de haven ligt. "Deze kwam twee weken geleden aan. De spullen die er nog in liggen hadden ze meegenomen voor hun tocht." Van het blauwwitte bootje komt een indringende geur. Er liggen schoenen, regenpakken en nog wat etensresten.

Die ochtend waren er ook nog migranten aangekomen. Gered van een boot met zo'n vijftig mensen, van wie vier minderjarig. Waar de meeste volwassenen binnen vijf maanden naar het Spaanse vasteland worden gebracht, moeten de kinderen en jongeren meestal tot hun achttiende op het eiland blijven. En daarvoor wil het ministerie van Migratie nieuwe regels invoeren. Zodat die jongeren over het hele land worden verdeeld en niet alleen de Canarische eilanden de lasten dragen.

Tolerant

Een van de opvangcentra op het eiland is Mundo Nuevo. In een dorpje op een heuvel naast Las Palmas worden in een oud klooster zo'n 80 jongens opgevangen. De meeste van hen komen uit Noord- en West-Afrika. Op het gebouw hangen nog de christelijke symbolen, maar bij binnenkomst loop je ook tegen de moskee aan. "We willen de jongens leren dat de twee religies naast elkaar kunnen bestaan", zegt Gabriel Orihuela, die de opvang runt. "Maar ik moet zeggen dat de jongeren die hier aankomen steeds toleranter zijn."

Orihuela ziet dat steeds jongere jongens binnenkomen in zijn opvang. "In hun eigen land horen ze waarschijnlijk dat als ze hier op jongere leeftijd komen ze gebruik kunnen maken van ons systeem. Om een verblijfsvergunning te krijgen en hier van onderwijs te genieten met het uiteindelijke doel een baan te vinden." De ouders hebben dan geen kosten aan ze en als ze oud genoeg zijn kunnen ze op het Spaanse vasteland of in Europa werk zoeken om geld naar hun familie thuis te sturen.

Een van die jongens is Famara van 17 uit Gambia. In november stapte hij op een boot in Senegal. Ruim een week later kwam hij aan op Gran Canaria. "De reis ging eigenlijk best soepel", zegt Famara. Toen zijn moeder vorig jaar overleed, besloot hij de reis naar Europa te maken. "Mijn moeder zorgde voor mij, mijn jongere broertje en zusjes. Nu mijn moeder er niet meer is, heb ik die verantwoordelijkheid en wil ik iets van mijn toekomst maken."

Toekomst

Een toekomst die hij in zijn eigen land dus niet meer zag. Maar ook hier is die toekomst voor sommigen onzeker, vertelt Orihuela: "Gelukkig lukt het de meeste kinderen die hier aankomen hun doel te bereiken. Vooral diegenen die onze adviezen volgen. Wie dat niet doet en niet wil integreren, redt het meestal niet en moet uiteindelijk weer terug naar het land van herkomst."

Gevraagd naar een oplossing voor het migratieprobleem, zegt Orihuela dat hij het liefst zou zien dat de kinderen zich niet genoodzaakt voelen op de boot te stappen. "Het enige wat migratie kan stoppen is als het in hun eigen land even goed gaat als in de landen waar ze naartoe willen. Dan zouden ze hier niet heen komen."

En dat is ook het antwoord van José Antonio van het Rode Kruis: "Het enige wat wij nu kunnen doen is deze mensen verwelkomen op onze eilanden. Maar eigenlijk moeten we niet hier aan de slag, of in Marokko, Senegal of Mauritanië. Veel komen uit andere landen. Plekken met problemen die moeten worden aangepakt. We zouden onze hulp daar eens moeten bieden, om ervoor te zorgen dat ze niet genoodzaakt zijn te migreren."