Rusland voert aanvallen op Frankrijk met nepnieuws op
Frankrijk heeft op een ongekende schaal te maken met online 'aanvallen' vanuit Rusland, zeggen de Franse president Emmanuel Macron, Franse ministers en specialisten.
"We worden bedreigd door Rusland, dat bezig is met een hybride oorlog tegen Frankrijk. Het gaat om cyber-aanvallen en spionage, op de ouderwetse manier en per satelliet. Er wordt door Moskou massaal nep-informatie en gemanipuleerd nieuws in Frankrijk verspreid. En dat alles samen bedreigt het functioneren van onze democratie", zegt Constance Le Grip tegen de NOS. Zij is Kamerlid van de regeringspartij van president Macron.
"Het is heel ernstig en het zal alleen maar meer worden met de Europese verkiezingen en de Olympische Spelen."
Buitenlandse inmenging
Le Grip leidde vorig jaar een parlementaire onderzoekscommissie naar 'buitenlandse inmenging'. Ze schreef mee aan een wetsvoorstel om de inmenging aan banden te leggen, dat vorige maand in de Franse Tweede Kamer werd aangenomen. Haar oordeel wordt inmiddels alom gedeeld.
"Rusland verspreidt fake news, manipuleert nieuws en voert cyberaanvallen uit in Europa. En dat gebeurt nu steeds vaker", zei president Macron in februari.
"Het Kremlin verspreidt leugens en manipuleert", zei vorige maand een woordvoerder van het Franse ministerie van Buitenlandse Zaken.
Chaos en verdeeldheid
"Rusland doet dat met een intensiteit die we nog niet eerder hebben gezien", zei onderzoeker David Colon afgelopen maand tegen een onderzoekscommissie van de Senaat. "Er is een informatie-oorlog gaande."
Frankrijk is een doelwit, omdat het Oekraïne steunt. "Moskou wil landen verzwakken die Oekraïne helpen. In die landen wil het chaos en verdeeldheid creëren. Daarom voert Rusland een informatie-oorlog", zegt David Colon desgevraagd in een toelichting. Hij is als historicus verbonden aan de Sciences Po-universiteit en gespecialiseerd in politieke propaganda en massamanipulatie.
Nepnieuws
De afgelopen maanden meldden de Franse autoriteiten een hele serie incidenten. In januari verspreidde een site die wordt aangestuurd door de Russische inlichtingendienst het verhaal dat zo'n 100 Franse huurlingen in Oekraïne waren gedood. Daar waren geen bewijzen voor.
In februari verspreidden Russen een video van de Franse tv-zender France24 waarin de presentator zei dat Oekraïne een aanslag op Macron wilde plegen. Die video bleek een deep-fake vervalsing te zijn. France24 had dat nooit gemeld.
Rusland is al een beetje in oorlog met het Westen
Rond dezelfde tijd rolden de Fransen een Russisch netwerk op, Portal Kombat, dat via bijna 200 sociale media, internetsites en fora pro-Russische informatie in Frankrijk verspreidde.
Vorige maand waren Franse overheidsdiensten het doelwit van een DDoS-aanval, 'zeer waarschijnlijk door Russische hackers'. Verscheidene Franse ministeries moesten hun websites sluiten.
Informatie-oorlog
Specialisten beschuldigden Moskou toen al van desinformatie. "Rusland is al een beetje in oorlog met het Westen. Het is een informatie-oorlog om onze samenlevingen te ontwrichten", zei de Franse legerleider Thierry Burkhard in Le Monde.
"Russen hebben websites van grote Franse kranten nagemaakt, zoals die van Le Monde en Le Figaro", zegt parlementariër Constance Le Grip. "Daarmee verspreiden ze fake news, nep-artikelen en leugens. Ze doen alsof die kranten die verhalen schrijven, om zo het Franse publiek te misleiden."
Olympische Spelen
Dat beaamt historicus David Colon. "Moskou wil chaos en verdeeldheid veroorzaken in Frankrijk en andere Europese landen die Oekraïne steunen. Dat gebeurt nu, omdat er straks Europese verkiezingen zijn." Moskou hoopt dat pro-Russische partijen daar gaan winnen. "Maar de angst is ook dat Rusland de Olympische Spelen deze zomer in Parijs wil verstoren. Dat kan met een soort hybride oorlogsvoering, zoals met cyberaanvallen."
Frankrijk heeft een speciale overheidsdienst die zich bezighoudt met cyberaanvallen, de ANSSI. "Het aantal digitale bedreigingen neemt toe", schreef directeur Vincent Strubel vorige maand in het jaarverslag over 2023. Zijn dienst bereidt zich specifiek voor op cyberaanvallen tijdens de Olympische Spelen.
Bedwantsen
Vorig jaar waren er ook al incidenten. In het najaar kwam Frankrijk, en met name Parijs, in het nieuws vanwege vermeend grote hoeveelheden bedwantsen in hotels. "Op sociale media is dat nieuws kunstmatig versterkt en verspreid, met sturing vanuit Rusland", zei staatssecretaris van Europese Zaken Jean-Noël Barrot.
"Zoiets is echt bedoeld om het imago van Frankrijk in de wereld te beschadigen, mede met het oog op de Olympische Spelen", zegt onderzoeker Colon.
Het is een aanval op ons democratisch systeem
In Parijs werden davidsterren op muren gekalkt na het begin van de oorlog tussen Israël en Hamas. Dat werd aangestuurd door de Russische geheime dienst FSB, meldden politiebronnen aan Franse media. De Franse Binnenlandse Veiligheidsdienst DGSI schreef dat zulke acties vaak vanuit Rusland geïnitieerd worden om Frankrijk te destabiliseren.
"In Frankrijk is verdeeldheid over de oorlog in het Midden-Oosten", aldus David Colon. "Zo'n actie met die davidsterren is bedoeld om die verdeeldheid groter te maken, aan te scherpen."
Politica Constance Le Grip: "Het is echt buitenlandse inmenging van Rusland. Het is een aanval op ons democratisch systeem, op onze normen en waarden, op onze rechtsstaat. Die hybride-oorlog wordt steeds intenser en steeds zorgwekkender."
