Vorig jaar fors meer meldingen bij Huis voor Klokkenluiders

Bij het Huis voor Klokkenluiders hebben zich vorig jaar meer mensen gemeld vanwege het vermoeden van een misstand op werk. In totaal namen 369 mensen contact op met de instantie, een jaar ervoor waren het er 243. Dat blijkt uit het vandaag gepubliceerde jaarverslag van de organisatie die mensen bijstaat die een misstand aan de kaak willen stellen.

De toename van het aantal meldingen komt volgens Wilbert Tomesen, voorzitter van het Huis voor Klokkenluiders, mede door de toenemende aandacht voor klokkenluiderszaken. Zo was er vanuit de media meer aandacht voor misstanden op de werkvloer en ging vorig jaar een nieuwe wet in die klokkenluiders moet beschermen, de Wet bescherming klokkenluiders.

Vermoedens van misstanden waarover mensen het Huis benaderen, gingen onder meer over de omgang met bedrijfsgeheimen en persoonsgegevens, vermoedens van fraude of het overtreden van veiligheidsvoorschriften. Ook kwamen er veel meldingen binnen over sociale (on)veiligheid en grensoverschrijdend gedrag op het werk.

Opvallend was volgens Tomesen dat er in 2023 meer bestuurders, leidinggevenden, vertrouwenspersonen en zzp'ers tussen de melders zaten dan in voorgaande jaren.

Meldingen uit de zorg

37 van van de 369 meldingen worden door het Huis een 'klokkenluiderszaak' genoemd. Dat betekent dat er een redelijk vermoeden van een misstand was die het "maatschappelijk belang raakt"'. In de meeste klokkenluiderszaken ervaart de melder benadeling. Vaak gaat het om pestgedrag, sociale isolatie, intimidatie, beëindiging van het dienstverband of bedreiging.

De helft van deze 37 zaken speelde in de semipublieke sector. Het ging in de zorg bijvoorbeeld over het onbevoegd verrichten van medische handelingen, dat ten koste kon gaan van de veiligheid van patiënten of cliënten. Of aantasting van de academische vrijheid in de academische wereld.

"In eerste instantie kijken we naar wat er nog te redden is", zegt Tomesen over het traject na een melding. "Is er schade aangericht, kunnen we misschien samen met de melder naar de werkgever en kijken of de misstand kan worden opgelost? Kunnen we verdere benadeling voorkomen?"

"Ook wijzen we mensen op hun rechten, en helpen we ze soms aan gesubsidieerde rechtshulp. Het is voor ons van belang dat mensen er geen schade van ondervinden of, wat nog vaker het geval is, nog verder benadeeld worden."

Contact met werkgevers

Werkgevers namen vorig jaar eveneens veel meer contact op met het Huis voor Klokkenluiders, omdat werkgevers het meldtraject volgens Tomesen graag goed willen inrichten. Volgens hem kijken werkgevers vaak anders naar de melding als het Huis voor Klokkenluiders erbij betrokken raakt.

"We zijn er niet op uit de zaak te escaleren. We willen graag dat het voor iedereen weer goedkomt."