Italiaanse universiteit blijkt nep: geneeskundediploma's zijn niets waard

• Heleen D'Haens

  correspondent Italië

Ze betaalden inschrijfgeld, volgden online colleges bij vooraanstaande artsen en liepen stage in echte ziekenhuizen. Toch kwamen zo'n honderd Italiaanse studenten erachter dat hun diploma geneeskunde of verpleegkunde ongeldig is. Nog eens 150 studenten moeten hun studie stopzetten.

De universiteit waar deze studenten waren ingeschreven, gevestigd in Palermo op Sicilië, werd gepresenteerd als de Italiaanse dependance van de Goražde-universiteit in Bosnië en Herzegovina. De instelling bood online colleges en stages aan, maar blijkt in Italië niet geregistreerd als onderwijsinstelling. Sterker nog: zelfs de moederuniversiteit in Bosnië heeft geen vergunning.

Een diploma van de instelling, waarvoor studenten 6500 tot 20.000 euro per jaar aan lesgeld betaalden, is daardoor waardeloos.

Buitenlandse rekeningnummers

De fraude werd ontdekt door de Italiaanse krant La Repubblica. Journalisten werden benaderd door de moeders van enkele studenten. Hun kinderen waren dan wel afgestudeerd, maar mochten zich niet inschrijven bij de artsenfederatie. Het Italiaanse ministerie van Universiteiten en Onderzoek liet daarop weten dat het gaat om onderwijsfraude.

"Een valse diplomafabriek" noemt La Repubblica de Siciliaanse nepuniversiteit. De krant legde bloot dat studenten geen overeenkomst tekenden met de universiteit, maar met een Zwitserse stichting. Die houdt zich volgens de statuten bezig met het integreren van Kroatië bij de EU, en dus niet met onderwijs. De buitenlandse rekeningnummers waarop studenten hun collegegeld moesten overmaken, veranderden ook regelmatig.

Meer dan honderd vooraanstaande artsen, onder wie de voorzitter van de artsenfederatie van Palermo, hadden gastcolleges opgenomen voor de 'universiteit'. Onduidelijk is hoeveel van hen wisten dat de instelling helemaal niet was geregistreerd. De ziekenhuizen waar studenten stage liepen en praktijkexamens aflegden, hadden naar eigen zeggen niets door.

Beroepsoplichter

Na de aangifte van enkele gedupeerde studenten is justitie in Palermo een onderzoek gestart. Drie mensen zijn opgepakt, onder wie Salvatore Messina, die zich als rector van het instituut presenteerde, en zijn zoon Dario. Zij worden verdacht van fraude, belastingontduiking en witwassen.

Salvatore Messina is geen onbekende voor de Italiaanse justitie. In 2004 werd hij al eens opgepakt nadat hij miljoenen aan Europees geld had verduisterd. De regio Sicilië had dat geld toegekend in ruil voor cursussen die Messina nooit gaf. Hij werd in eerste aanleg veroordeeld tot acht jaar cel. Die straf werd later kwijtgescholden, omdat de zaak verjaard was.

Ondanks zijn verleden stelde Messina, inmiddels 70, zich volgens getuigen ook dit keer schaamteloos op. Hij richtte zich op teleurgestelde studenten die door andere universiteiten waren afgewezen. Met de orde van advocaten in Palermo sprak hij af dat hun kinderen bij hem korting zouden krijgen op het collegegeld. Ook betaalde hij studenten en docenten om onder vrienden en familie nieuwe studenten te ronselen voor zijn nepuniversiteit.

Website uit de lucht

Slachtoffers in de zaak hebben uit schaamte tot nu toe alleen anoniem getuigd in Italiaanse media. "Tijdens een onlinebijeenkomst van drie uur stelde de rector ons gerust dat de zaak zou worden opgelost", vertelt de moeder van een student aan La Repubblica.

Daar ziet het echter niet naar uit: de website van de nepuniversiteit is inmiddels uit de lucht. Studenten komen terecht op een pagina die hun aanraadt om met vragen te mailen naar Messina's secretariaat.

Niet de enige nepuniversiteit

Mogelijk zijn nog veel meer studenten slachtoffer van deze vorm van fraude. Naar aanleiding van dit nieuws liet het Italiaanse ministerie van Universiteiten een onderzoek uitvoeren, waaruit blijkt dat nog zeker zes andere onderwijsinstellingen zonder vergunning universitaire opleidingen aanbieden. Hoeveel studenten daar staan ingeschreven, is niet duidelijk.

Verantwoordelijk minister Anna Maria Bernini zei in het Italiaanse parlement dat ze niet de bevoegdheid heeft om deze organisaties op te doeken. Wel heeft ze het Openbaar Ministerie geïnformeerd, in de hoop dat er ook naar deze nep-universiteiten een onderzoek wordt geopend.