Spanje weer een stap dichter bij amnestiewet voor Catalaanse separatisten

• Miral de Bruijne

  correspondent Spanje en Portugal

Het Spaanse parlement heeft voor de omstreden amnestiewet gestemd. Die moet ervoor zorgen dat Catalaanse separatisten amnestie wordt verleend.

De wet is het gevolg van afspraken tussen de socialistische partij (PSOE) van premier Sanchez en twee Catalaanse partijen. Sanchez had na de verkiezingen van afgelopen zomer hun steun nodig om te kunnen blijven regeren. Het linkse blok had namelijk niet genoeg stemmen om een meerderheidskabinet te vormen. De enige oplossing was een minderheidskabinet met de steun van de Catalanen. In ruil voor die steun zou er een amnestiewet komen.

Eind januari stemde gedoogpartij Junts per Catalunya tegen de wet, ook al hadden ze er zelf aan meegeschreven. En dus moesten de regeringspartijen en de Catalaanse gedoogpartijen weer naar de tekentafel. De afgelopen maand is daar flink gediscussieerd en onderhandeld over hoe de nieuwe versie van de wet eruit moest komen te zien. Afgelopen week stemde de Justitiecommissie al voor en vandaag volgde dus de meerderheid in het parlement.

Twee maanden vertraging?

Nu moet de wet nog langs de Senaat. Die kan de invoering in principe niet tegenhouden, maar wel vertragen. In de senaat heeft het rechtse Partido Popular (PP) een meerderheid. Die partij is fel tegen zo'n amnestiewet en daarom is de kans groot dat ze zo veel mogelijk gaan vertragen. Ze mogen er maximaal twee maanden over doen, dus kan de wet waarschijnlijk eind mei in werken treden.

Volgens de amnestiewet zouden Catalaanse separatisten amnestie krijgen voor hun rol in de onafhankelijkheidsstrijd. Dat zou vooral gelden voor mensen die vervolgd zijn of nog vervolgd moeten worden voor hun rol in het referendum voor onafhankelijkheid in 2017. In de Spaanse grondwet staat dat een regio zich niet onafhankelijk mag verklaren en dus was het referendum illegaal. De Spaanse overheid greep daarom in en de dag verliep gewelddadig.

De wet die vandaag door het parlement is goedgekeurd zou amnestie verlenen aan de politieke figuren achter dat referendum en aan burgers die zich die dag voor het referendum hebben ingezet. Wie er precies voor in aanmerking komt, wordt per geval bekeken.

Terrorisme

De grote vraag is vooral of separatistenleider Puigdemont amnestie krijgt. Ten tijde van het referendum was hij regio-president van Catalonië. Hij werd door Madrid uit zijn ambt gezet en vluchtte naar België, waar hij sindsdien in ballingschap verblijft. Als hij voet op Spaanse bodem zet, zal hij worden opgepakt. Of de amnestie voor Puigdemont geldt en hij dus weer terug kan naar Spanje, is onduidelijk.

Dat is waarschijnlijk een van de redenen dat zijn partij Junts per Catalunya uiteindelijk tegen de vorige versie van de wet stemde. Er lopen onderzoeken naar Puigdemont die hem in verband zouden brengen met terrorisme. Als bewezen wordt dat hij hier inderdaad mee te maken heeft, valt hij onder de uitzonderingen van de wet. Er zijn in de tussentijd veranderingen in de wet aangebracht, maar of dat ook betekent dat Puigdemont niet meer onder de uitzonderingen valt is onzeker.

Puigdemont heeft aangegeven mee te willen doen aan de komende Catalaanse parlementsverkiezingen. die tot voor kort gepland stonden voor volgend jaar. Maar deze week werden na het afwijzen van de regionale begroting vervroegde verkiezingen aangekondigd. Hij heeft in principe amnestie nodig om zich verkiesbaar te stellen voor verkiezingen op 12 mei. Maar of de amnestiewet op tijd wordt ingevoerd, is nu de grote vraag.