Japan wint twee Oscars, met een bittere nasmaak: 'anti-Aziatische discriminatie'
Twee Japanse genomineerden vielen in de prijzen bij de Academy Awards afgelopen weekend. Animator Hayao Miyazaki won voor de film Boy and the Heron zijn tweede Oscar voor beste animatiefilm, en Takashi Yamazaki nam met zijn monsterfilm Godzilla Minus One de prijs voor beste visuele effecten mee naar huis. Het Oscarsucces wordt goed ontvangen in eigen land, waar de prijzen gezien worden als wereldwijde erkenning.
Toch hing er een grijze wolk boven de overwinningen: na het binnenslepen van de Oscars ging het in Japan niet alleen over de films, maar vooral over de houding van verschillende prijswinnaars tegenover hun Aziatische collega's.
Direct na verschillende incidenten werden socialemediaplatforms in Japan overspoeld met berichten over anti-Aziatische discriminatie. Duizenden gebruikers deelden hun persoonlijke ervaringen met discriminatie onder de (vertaalde) hashtags #Aziaten en #racisme.
Voormalig winnaars genegeerd
Bij het ontvangen van de prijs voor Beste Bijrol-acteur, voor zijn rol als Lewis Strauss in Oppenheimer, pakt Robert Downey Jr. het Oscarbeeld uit de handen van de voormalige winnaar Ke Huy Quan, die hij volledig negeert.
Beste Actrice-winnaar Emma Stone ligt ook onder vuur na een ongemakkelijke interactie met voormalig winnaar Michelle Yeoh. Die deed een poging om het gouden beeldje te overhandigen, waarop mede-actrice Jennifer Lawrence de prijs uit haar handen leek te trekken en deze aan Stone gaf.
Bekijk hieronder de beelden:
Kijkers zeggen dat ze dit soort neerbuigendheid vaak ook zelf ervaren. "Wat er gebeurde met Michelle Yeoh en Ke Huy Quan is voor mij dagelijkse kost", schrijft Eiko Yamashita op X. "Als je voor een bedrijf werkt waar bijna alle werknemers wit zijn, is het heel gewoon om onzichtbaar te zijn", vervolgt ze.
"Ik denk dat het vooral onder de jongere generatie speelt, maar het was een heel duidelijke boodschap", vertelt Yorika Ashida. Ze studeert in Engeland en volgt de discussie nauwlettend. "Vooral Aziaten die in het Westen wonen, zoals ik, herinnerde het eraan hoe diepgeworteld de anti-Aziatische discriminatie is die we elke dag ervaren. Dat zelfs iemand die vorig jaar een Oscar won als minderwaardig wordt behandeld", vervolgt ze.
Inmiddels hebben ook duizenden Koreaanse en Chinese internetgebruikers zich gemengd in de online discussie. Op sociale media-accounts van Downey Jr. is er een stortvloed aan berichten te vinden over zijn gedrag. Hij heeft zelf nog niet gereageerd op de aantijgingen.
In een poging de gemoederen tot bedaren te brengen heeft Michelle Yeoh op haar Instagram-account geschreven dat ze zelf verantwoordelijk was voor de verwarrende interactie met Stone.
Meer racisme na coronapandemie
Anti-Aziatisch racisme is tijdens de coronapandemie verergerd in de VS en Europa. Geweldsincidenten en racistische uitingen werden frequenter. In grote steden, waaronder ook Amsterdam, hielden tienduizenden demonstranten #StopAsianHate-protesten.
Uit onderzoek blijkt dat anti-Aziatisch racisme in de context van de coronapandemie in de VS vooral gericht is tegen mensen van Oost-Aziatische afkomst, en dat binnen deze groep mensen tussen 25 en 45 jaar de grootste gevolgen daarvan ondervinden.
Het is een ontwikkeling die is opgevallen in Japan, waar de binnenlandse media het probleem breed hebben opgepakt. Publieke omroep NHK noemde het zelfs in de context van de anti-Japanse protesten in de VS in de jaren 80, een historisch probleem dat nog steeds gevoelig ligt in het land. Het heeft de discussie over anti-Aziatische discriminatie flink aangewakkerd.
Japanse winnaars
Ondanks de oplaaiende discussie is het voor Japan een succesvolle avond geweest. Voor Miyazaki, die in 2013 nog aankondigde met pensioen te gaan, was het zijn tweede Oscar na zijn winst in 2003 met de film Spirited Away. De 83-jarige animator was vanwege zijn leeftijd niet aanwezig om de prijs te accepteren.
De tweede Oscar voor Japan, voor Godzilla Minus One, was een verrasing. Ondanks het relatief lage budget van de film (10-15 miljoen dollar) versloeg hij dure Hollywood-producties als Napoleon en Guardians of the Galaxy Vol. 3.
In totaal stonden er drie Japanse films op de nominatielijsten van de Academy Awards. Perfect Days, een film van regisseur Wim Wenders over een schoonmaker van openbare toiletten in Tokio, was genomineerd voor Beste Buitenlandse Film.
