'Aanpak online criminaliteit levert weinig op, kennis bij politie ontbreekt'
Het aantal gevallen van online criminaliteit neemt toe, maar de criminelen komen er vaak mee weg. Dat staat in een rapport van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum (WODC). Er wordt weinig aangifte gedaan, blijkt uit een steekproef.
In het politiesysteem waarin incidenten worden geregistreerd en aangiftes worden verwerkt, betreft maar 1 procent van de registraties cybercrime. Bij cybercrime gaat het over zaken als phishing, hacken en ransomware.
4 procent van de registraties betreft 'gedigitaliseerde criminaliteit'. Daar gaat het over online fraude en online bedreiging.
Bij een kwart van de registraties over online criminaliteit is geen aangifte gedaan. In de zaken waarbij wel aangifte is gedaan, is in 1 op de 10 gevallen een verdachte in beeld, meldt het WODC. Hierdoor komt maar een beperkt aantal zaken voor de rechter.
Reputatieschade en schaamte
Het onderzoekscentrum verwijst ook naar eerder onderzoek over digitale criminaliteit, waaruit blijkt dat slachtoffers minder snel aangifte doen dan bij traditionele delicten. Vooral bij cybercrime ligt de bereidheid om aangifte te doen laag. Dat kan bijvoorbeeld zijn doordat bedrijven uit angst voor reputatieschade het liever niet melden. Maar ook particulieren doen dit niet, omdat ze zich schamen dat ze zich hebben laten oplichten.
Het WODC deed ook onderzoek naar mogelijke knelpunten bij de politie en de rechtspraak en mogelijke verbetermogelijkheden. Uit interviews met experts blijkt dat vooral bij de politie zaken beter kunnen. Het ontbreekt aan kennis. Vaak wordt volstaan met een melding terwijl een aangifte ook mogelijk zou zijn geweest. Intakemedewerkers van de politie zouden een training moeten volgen die tot betere aangiftes leiden.
Zo zegt een medewerker van de politie die aangiftes opneemt: "Ik ben echt a-technisch, ik snap er niets van. Als het over computers gaat, dan haak ik af.'' Als het in het begin al misgaat, komen zaken ook niet voor de rechter.
Verbeteringen doorgevoerd
De experts zeggen ook dat bijvoorbeeld een gebruikersvriendelijk online aangiftesysteem de stap om aangifte te doen makkelijker kan maken. En bij de recherche moeten soms onterechte vooroordelen over de complexiteit van online criminaliteit worden weggenomen. Tegelijkertijd moet de ernst ervan worden benadrukt. Ook zou het helpen bij de opsporing als de aangiftes centraal worden geregistreerd.
De zaken die in het WODC-rapport zijn onderzocht, beslaan de periode 2018-2020. Sindsdien zijn er verbeteringen doorgevoerd, zegt de woordvoerder van de landelijke korpsleiding Bobby Markus in het AD. Zo worden aangiftes van online criminaliteit beter verwerkt en hebben medewerkers die aangiftes verwerken training gehad.
