Ambtenaren wijzen op nieuwe route voor omzeilen wereldwijde minimumbelasting

• Gidi Pols

  redacteur Economie

Om Nederland aantrekkelijk te houden voor internationale bedrijven hebben ambtenaren van Financiën een manier bedacht om de extra kosten van de minimumbelasting voor sommige multinationals teniet te doen. Landen als Singapore, Zwitserland en Bermuda grijpen naar dezelfde methode om bedrijven in hun land de mogelijkheid te geven om de wereldwijde belasting te omzeilen.

Het idee van de wereldwijde minimumbelasting is dat multinationals in elk land minimaal 15 procent belasting betalen. Doen ze dat ergens niet? Dan kunnen andere landen alsnog tot 15 procent belasting heffen, als het bedrijf ook in hun land actief is.

Lokkertjes en kortingen

In Nederland is de minimumbelasting op 1 januari deels van kracht geworden. Multinationals lokken of steunen met lage tarieven kan dus niet meer. En dat heeft ook gevolgen voor Nederlandse regelingen, zoals de innovatiebox. Technologiebedrijven als ASML en Booking.com kregen via die regeling substantiële belastingkortingen.

De innovatiebox kan ertoe leiden dat bedrijven minder dan 15 procent belasting betalen en dus zou er dan volgens de minimumbelasting extra geheven moet worden. Daarmee zou het voordeel van dit soort regelingen ongedaan worden gemaakt.

'Belastingtegoed'

Ambtenaren van het ministerie van Financiën hebben daarom een manier bedacht om techmultinationals toch financieel te steunen. Dat plan doen ze in een onlangs verschenen rapport uit de doeken.

In plaats van het belastingtarief te verlagen, kan de overheid het inkomen van de multinationals na belastingen verhogen door de betaalde belasting terug te geven. De kosten worden dan tegen elkaar weggestreept, terwijl het bedrijf op papier nog wel belasting betaalt.

Die teruggave noemen de ambtenaren een 'restitueerbaar belastingtegoed', of in het Engels qualified refundable tax credits.

Volgens de internationale afspraken mag dit. Belastingparadijs Bermuda is van plan om een dergelijke methode volgend jaar in te voeren, tot genoegen van de 1400 in Bermuda gevestigde multinationals die geraakt zouden worden door de wereldwijde minimumbelasting.

Eind vorige maand kondigde Singapore een vergelijkbaar plan aan. En ook verschillende Zwitserse kantons overwegen de belastingtegoeden in te voeren. Andere Europese landen zouden er ook naar kijken, volgens de Nederlandse ambtenaren.

Maar zowel fiscalisten als wetenschappers noemen de methode een weeffout en oneerlijk voor ontwikkelingslanden.

"Zwitserland, Singapore, Bermuda, dat zijn allemaal rijke landen die de extra winstbelasting niet nodig hebben om hun schatkist te vullen", zegt PwC-partner Jeroen Schmitz. "Maar een armer land als Vietnam heeft niet genoeg geld om dit soort tax credits uit te betalen. Die lokten bedrijven voorheen met belastingkortingen, maar dat mag niet meer. Dat soort landen zijn nu dus de dupe."

Volgens Schmitz ondermijnen de tax credits het idee van een eerlijker speelveld, dat centraal stond bij het bedenken van een wereldwijde minimumbelasting. "En toch zou ik het als Nederland als de wiedeweerga invoeren", zegt de belastingadviseur. "Het raakt het Nederlandse investeringsklimaat te hard als andere rijke landen het wel invoeren en wij niet."

Gaat Nederland dit invoeren?

In december sprak demissionair staatssecretaris Van Rij van Financiën al over de mogelijkheid om bedrijven met deze methode te steunen.

"Wij moeten als Nederland heel goed kijken, niet alleen naar de gevolgen voor de bestaande fiscale faciliteiten, maar ook naar wat wij willen", zei hij in een Eerste Kamerdebat over de wereldwijde minimumbelasting. "Willen wij innovatie bijvoorbeeld via subsidie stimuleren of willen wij ook dit soort vormen van Amerikaanse tax credits gaan invoeren? Dat moet je nu heel snel in kaart brengen."

Met het rapport van het ministerie is dat nu gedaan. "Het ambtelijk rapport is bedoeld als ondersteuning voor de kabinetsformatie", meldt een woordvoerder. Of de 'restitueerbare belastingtegoeden' er echt komen, is aan het volgende kabinet.