'Europese alternatieven voor Amerikaanse internetdiensten hard nodig'
Meer Europese alternatieven graag, is de reactie van staatssecretaris Van Huffelen op onderzoek van de NOS, waaruit blijkt dat overheden en bedrijven massaal overstappen op Microsoft en andere Amerikaanse cloudproviders. "Zodat we ook hier gegevens veilig kunnen opslaan", zegt ze tegen de NOS.
De Tweede Kamer, techgigant ASML, toezichthouder Autoriteit Financiële Markten - ze hebben gemeen dat ze allemaal kiezen voor Amerikaanse clouddiensten van Google, Amazon en Microsoft, net als duizenden andere Nederlandse bedrijven en overheden. Want die diensten zijn goedkoop en kwalitatief goed - maar de Amerikaanse overheid kan er in bepaalde gevallen ook bij.
Sterke Europese alternatieven zijn hard nodig, voordat Amerikaanse internetdiensten de markt helemaal in handen hebben en er geen keus meer is, schrijft denktank Clingendael in een kritisch rapport in opdracht van de AIVD.
"Dit is de laatste kans om te investeren in Europese keuzes", zegt onderzoeker Maaike Okano-Heijmans van Clingendael. Gebeurt dat niet, dan is dat slecht voor de digitale onafhankelijkheid van Nederland, waarschuwt de denktank. "Het is vijf voor twaalf."
Gemak en geld
En dat investeren gebeurt tot nu toe beperkt. Dat geldt overigens niet alleen voor clouddiensten. "Wat Nederland in AI investeert, vergeleken met bijvoorbeeld Frankrijk, is echt om te gieren", zegt Lotte de Bruijn van brancheorganisatie NLdigital, waar overigens ook Amerikaanse techgiganten lid van zijn.
En intussen kiezen Nederlandse overheden, waaronder dus ook het parlement, voor Microsoft in plaats van Nederlandse of Europese partijen. "De overheid heeft veel geld te besteden aan ICT, en zou dat ook kunnen gebruiken om Europese bedrijven te helpen", zegt Okano-Heijmans.
Dat veel bedrijven en overheden voor Microsoft en andere Amerikaanse partijen kiezen, heeft te maken met gemak en geld, stelt Erik Bais, voorzitter van brancheorganisatie Dutch Cloud Community, die uitsluitend Nederlandse aanbieders vertegenwoordigt. "Als je graag Outlook en Office wil gebruiken, kan dat ook bij een Nederlandse aanbieder. Er is geen enkele noodzaak om dat bij Microsoft te doen."
Schaalvoordeel
Maar het is wel meer werk. "Bij Microsoft gooi je er een creditcard in, en het werkt." En het is bij de Amerikanen ook nog eens goedkoper. Dat kan doordat Microsoft dan én de verkoper van de software, én de verkoper van de mailopslag is. Andere aanbieders moeten licenties bij Microsoft kopen om de software aan hun klanten te kunnen aanbieden.
Dat er geen Nederlandse of Europese organisaties zijn met hetzelfde schaalvoordeel, is te verklaren doordat bedrijven binnen de Verenigde Staten al makkelijker groeien. "Als Amerikaans internetbedrijf heb je de hele Verenigde Staten als potentiële klanten, in Europa heb je geluk als je in Duitsland kunt beginnen", zegt internetondernemer en infrastructuurkenner Bert Hubert. Als ze dat schaalvoordeel eenmaal hebben, kunnen ze het in Europa ook makkelijker inzetten.
Amerikaanse bedrijven durven ook veel meer risico's te nemen
"En Amerikaanse bedrijven durven ook veel meer risico's te nemen. Ze bouwen iets, en kijken dan wel of er klanten op af komen. Hier doen we dat andersom", aldus Hubert.
Dat beaamt Okano-Heijmans. "Zogenoemde venture capital-investeerders houden er rekening mee dat bedrijven failliet kunnen gaan." Dat terwijl failliet gaan in Nederland eerder een doodzonde is. "Dan krijg je bij banken een kruisje achter je naam."
Daar komt bij dat Amerikaanse bedrijven personeel vaak veel beter betalen, waardoor Europees talent naar die bedrijven vertrekt. "Pay peanuts, get monkeys, luidt het cliché."
Organisaties die toch voor Microsoft of andere Amerikaanse partijen kiezen, moeten dat weloverwogen doen, waarschuwt staatssecretaris Van Huffelen. "Voor sommige activiteiten is het niet noodzakelijkerwijs een probleem. Maar voor dingen die echt geheim moeten blijven moet je zorgen dat er een alternatief is."
Verbetering, 7 maart: in dit artikel stond aanvankelijk dat Lotte de Bruijn van NLdigital zich verbaasde over de investeringen in ICT, vergeleken met bijvoorbeeld Frankrijk. Zij doelde daarbij echter specifiek op investeringen in AI. Dit is verduidelijkt.