Blijft Nederland door opkomst van thuiswerken de Europese zitkampioen?

Nederland is nog altijd Europees zitkampioen, blijkt uit nieuwe cijfers van onderzoeksbureau TNO. Ondanks allerlei beweegcampagnes in de afgelopen jaren zit meer dan een kwart van de werkende bevolking nog steeds langer dan 8,5 uur per dag. In geen enkel ander Europees land zit zo'n groot deel van de bevolking zoveel uur per dag.

Waarom juist Nederland wederom koploper is, valt volgens TNO-projectleider Marjolein Douwes lastig te verklaren. Voor de hand ligt dat in Noord-Europese landen meer kantoorbanen zijn. Maar waarom Nederlanders langer zitten dan bijvoorbeeld Belgen, is niet bekend.

"Je ziet wel dat in Scandinavische landen, waar ook veel banen in de dienstensector zijn, werknemers veel minder zitten. Al van jongs af aan gaan kinderen daar vaker naar buiten en wordt bewegen meer gestimuleerd. Dat zie je dan dus terug", vertelt Douwes.

De gevolgen van te weinig beweging zijn zorgelijk, benadrukt Douwes. "Het verhoogt het risico op hart- en vaatziekten, diabetes type 2 en zelfs vroegtijdig overlijden."

Beweegminuut

De afgelopen jaren is het aantal werknemers in Nederland dat langer dan 8 uur per dag zit wel afgenomen. In 2018 ging het nog om 32 procent, nu om 26 procent. In de tussentijd heeft de overheid met verschillende campagnes geprobeerd om werknemers in beweging te krijgen. "Dat lijkt dus wel effect te hebben gehad", vertelt Douwes.

De campagnes waren vooral gericht op de beweegcultuur op de werkvloer. Bijvoorbeeld de beweegminuut, waar rapper Willie Wartaal een nummer over schreef. De strekking: elke werkdag om 11.00 uur een minuutje bewegen.

Thuiswerken

Maar door corona is thuiswerken een blijvertje geworden. "Mensen bewegen daardoor gemiddeld al een stuk minder omdat ze niet van en naar hun werk hoeven te reizen. Daarnaast zien we ook dat mensen thuis geneigd zijn om langer te blijven zitten", vertelt Douwes.

"Thuis heb je ook minder natuurlijke beweegpauzes. Doordat je op werk collega's hebt, loop je heen en weer. En ook voor de afspraken die je op kantoor hebt ga je meestal naar andere ruimtes. Thuis kun je voor elke vergadering achter je bureau blijven zitten."

En juist die thuiswerkers bereiken en enthousiasmeren om te bewegen, is volgens Douwes lastig. "Waar je op de werkvloer bijvoorbeeld collega's als ambassadeurs kunt aanwijzen om het goede voorbeeld te geven, is die sociale druk thuis niet voelbaar."

Sporten compenseert niet

Naast dat corona voor meer (zittende) thuiswerkers zorgde, zijn mensen na de pandemie ook tijdens hun vrije tijd nog langer gaan zitten. In 2019, voor de pandemie, was dit gemiddeld 3,3 uur. Na de coronatijd steeg dit tot 4,1 uur. Hoe dit komt, heeft TNO niet onderzocht.

Naast kampioen zitten is Nederland ook Europees kampioen sporten. "Maar wie denkt dat je fysieke onderbelasting tijdens werkdagen kunt compenseren met 's avonds een uurtje sporten, heeft het mis", zegt Douwes. "Daarvoor zou je heel veel moeten bewegen. Om de kans op negatieve gezondheidseffecten te verkleinen, moet je regelmatig opstaan en bewegen tijdens het werk."

Een tijd geleden maakte NOS op 3 al eens een explainer over de gezondheidsrisico's van te lang en te veel zitten. Bekijk 'm hier: