Griekenland legaliseert homohuwelijk, ondanks weerstand orthodoxe kerk

Het Griekse parlement heeft ingestemd met een wet die het homohuwelijk legaliseert. Griekenland is daarmee het eerste orthodox-christelijke land en het eerste land in Zuidoost-Europa waar partners van hetzelfde geslacht mogen trouwen voor de wet.

In het Griekse parlement stemden 176 leden voor en 76 tegen het voorstel. Twee leden van het parlement onthielden zich van stemming en 46 leden waren niet aanwezig.

"Voor elke burger van onze democratie is vandaag een dag van vreugde", zei premier Mitsotakis. "Met deze wet kunnen we eindelijk recht doen aan het dagelijks leven van onze medeburgers van hetzelfde geslacht."

Op straat in Athene werd de legalisering uitbundig gevierd:

Het homohuwelijk is een beladen onderwerp in Griekenland. Volgens recente opiniepeilingen is een kleine meerderheid van de bevolking voor een wet die het homohuwelijk mogelijk maakt. In de politiek kwam er weerstand vanuit alle hoeken, zowel rechts als links. De Communistische Partij bijvoorbeeld maakte bezwaar omdat kinderen zowel een vader als een moeder nodig zouden hebben voor hun opvoeding.

De belangrijkste tegenstander was de Grieks-orthodoxe kerk. Die organiseerde zondag een demonstratie in Athene. Ongeveer 4000 mensen gingen de straat op met kruisbeelden, iconen, de Griekse vlag en protestborden in de hand. Een van hun leuzen was "Vaderland, geloof, familie". Volgens verschillende media deden ook aanhangers van extreemrechts mee.

Zorgen over de legalisering van het homohuwelijk zijn er ook in de hoogste echelons van de orthodoxe kerk. Begin deze maand noemde de heilige synode van Griekse bisschoppen het huwelijk "de unie van een man en een vrouw" en "de bron van het leven". Die uitspraak kreeg warme steun van het Oecumenische Patriarchaat in Istanbul, het wereldwijde Grieks-orthodoxe kerkgezag.

Overigens kent Griekenland al sinds 2015 het geregistreerd partnerschap voor mensen van hetzelfde geslacht. Toen was de kerk daar ook tegen, maar hun verzet tegen het homohuwelijk is sterker.

Premier Mitsotakis verdedigde zijn standpunt fel de afgelopen weken, ondanks de onenigheid binnen zijn eigen partij. "We hebben het over iets dat al in 36 landen op vijf continenten is ingevoerd. Nergens lijkt het de maatschappelijke cohesie te hebben aangetast", zei hij vorige maand tegen zijn kabinet.

Hij onderstreepte dat de staat, en niet de kerk, over het huwelijksrecht gaat. "Onze democratie staat niet toe dat er twee rangen van burgers zijn en er mogen al helemaal geen kinderen van een mindere god bestaan."

Adopteren nog nodig

Met die laatste opmerking verwees hij naar de positie van kinderen in een gezin met gehuwde ouders van hetzelfde geslacht. In de wet staat dat beide partners erkend kunnen worden als ouders. Als één van de partners de biologische ouder is, was die sowieso al erkend, maar door de wet kan de andere partner door adoptie van het kind dezelfde erkenning krijgen.

Dat is een heikel punt voor lhbti-organisaties, die in het algemeen de legaliseringswet steunen. In een verklaring voorafgaand aan de stemming riep een coalitie van lhbti-belangengroepen de overheid op om de regels aan te passen, zodat beide huwelijkspartners automatisch erkend worden als ouder van eventuele kinderen in het gezin.

Daarnaast willen ze dat beide partners ongeacht hun geslacht automatisch juridisch ouder zijn van kinderen van een draagmoeder. Dat is in de huidige wet niet geregeld.

Met de legalisering van huwelijken tussen mensen van hetzelfde geslacht bevestigt Griekenland zijn uitzonderingspositie in de oostelijke helft van Europa. Rainbow Europe, een organisatie die de eerbiediging van lhbti-rechten monitort, constateert dat Oost-Europa, de Balkan, Turkije, Rusland en de Baltische staten achterblijven. In West-Europa is Italië een uitschieter, met weinig erkenning en bescherming van lhbti-rechten.

De Griekse regering heeft nu dus aansluiting gezocht bij vijftien andere EU-lidstaten die het homohuwelijk hebben gelegaliseerd. "Griekenland ligt geografisch in het zuidoosten," zei een regeringsadviseur, die heeft meegewerkt aan de wet, tegen de BBC. "Maar in culturele en politieke zin hoort het bij het Westen."