Advies aan kabinet: ook bij wonen, onderwijs en arbeid focus op gezondheid
De zorg in Nederland moet een totaal andere insteek krijgen, vindt de Sociaal-Economische Raad. In een brief aan het nieuwe kabinet pleit het adviesorgaan voor voorzorg in plaats van nazorg: er moet meer worden gedaan om gezondheidsproblemen te voorkomen.
Daarvoor moet ook op andere beleidsterreinen gezondheid centraal komen te staan, van wonen en werken tot onderwijs. De raad waarschuwt dat het gaat om een collectieve verantwoordelijkheid, terwijl tot nu toe het overheidsbeleid vooral uitgaat van het individu.
"Er is veel ingezet op voedsel, op sporten, op individueel gedrag van mensen", legt hoogleraar economie Marike Knoef economie van de Tilburg University uit. Als kroonlid bij de SER leidde zij de adviescommissie. "Maar ons advies gaat echt over het systeem. Dus hoe kan het beleid de arbeidsmarkt, de sociale zekerheid, de leefomgeving verbeterd worden om ook die gezondheidsverschillen te verkleinen?"
8 jaar langer leven
In het advies Gezond opgroeien, wonen en werken wijst de SER erop dat sociaaleconomische verschillen een grote impact hebben op de gezondheid van individuen. De rijkste 20 procent van ons land leeft gemiddeld ruim 8 jaar langer en zelfs 24 jaar langer in goede gezondheid.
"Gezondheidsproblemen zijn vaak een gevolg van een stapeling van problemen gedurende de levensloop van mensen. Kinderen die in armoede opgroeien bewegen minder en ook eten zij minder gezond voedsel", schetst het advies. "Deze oorzaken hebben een direct gevolg voor de schoolprestaties van kinderen en daarmee op de kansen in hun latere leven."
Dat valt niet op te lossen met individuele maatregelen, er is volgens de SER een integrale aanpak voor nodig. Daarom moet één bewindspersoon erop toezien dat op alle beleidsterreinen gezondheidseffecten worden meegewogen. Zo moet de bestaanszekerheid worden verhoogd en problemen met huisvesting, onderwijs en financiën worden opgelost.
"Hoe kunnen we bijvoorbeeld het gebruik van regelingen stimuleren? Hoe kunnen we met vaste contracten onzekerheid verminderen?", schetst Knoef de winst die te behalen valt. "Als je financiële stress hebt, kan die het leven overheersen. Je hebt zorgen, slaapt slecht. Het kan effect hebben op je relaties. Dat heeft een negatief effect op de gezondheid."
Van zorgsysteem naar gezondheidssysteem
Door ongezonde prikkels en chronische stress te bestrijden moet het 'zorgsysteem' worden omgevormd tot een 'gezondheidssysteem'. Het is daarbij volgen de SER belangrijk voorrang te geven aan kwetsbare regio's en wijken. De Raad noemt de Gezonde Generatie een goed initiatief: dat helpt kinderen beter te later eten, meer te sporten en niet te laten roken.
De SER redeneert dat zo'n aanpak niet alleen goed is voor het individu, maar ook voor heel ons land. "Gezondere mensen kunnen beter meedoen aan de samenleving en de arbeidsmarkt. Ook heeft een gezondere bevolking een groot positief effect op de economie, arbeidsproductiviteit en innovatievermogen."