Bestuurders uit de hele wereld pleiten in Amsterdam voor reguleren harddrugs
De Amsterdamse burgemeester Femke Halsema heeft met andere internationale bestuurders nogmaals gepleit voor regulering van harddrugs als cocaïne en xtc. Dat deed zij in de Beurs van Berlage op een congres over de bestrijding van drugsproblematiek waarvoor ze zelf het initiatief nam. Volgens de burgemeester is de 'war on drugs' een doodlopende weg.
Hoewel er wereldwijd vele miljarden worden geïnvesteerd in die strijd tegen drugs, nemen de vraag en het gebruik niet af. Bestuurders op het congres vinden dat er kostbare politie-inzet en andere publieke middelen worden verspild terwijl de winsten naar criminelen blijven gaan.
Eerder deze maand waarschuwde Halsema er in de Britse krant The Guardian voor dat Nederland zonder fundamentele koerswijziging een "narcostaat" dreigt te worden.
Forse investeringen, weinig resultaat
De Nederlandse politie en douane onderscheppen jaarlijks vele tienduizenden kilo's cocaïne en andere drugs in de Nederlandse havens en op vliegvelden. Tegelijkertijd stijgt de prijs van drugs op straat al jaren niet, volgens Halsema een teken dat het aanbod van harddrugs de vraag eenvoudig bijbeent. Anders gezegd: heel veel drugs worden niet onderschept door de autoriteiten, ondanks de forse investeringen in de opsporing.
Daarom moet de aanpak van de drugsproblematiek radicaal anders, vindt Halsema. Ze benadrukt niet te pleiten voor legalisering van harddrugs. Zo zouden de middelen niet vrij verkrijgbaar moeten zijn en verboden moeten blijven voor kinderen.
Ellende voorkomen
Diverse sprekers op het congres stelden dat met regulering veel ellende voorkomen kan worden. Claudia López, de voormalig burgemeester van de Colombiaanse hoofdstad Bogotá, vindt dat het geld dat nu wordt geïnvesteerd in de bestrijding van de drugscriminaliteit beter naar preventie en een betere gezondheidszorg kan gaan. "Investeer dat geld liever in werk en opleidingen voor jongeren uit kansarme wijken."
Halsema sprak tijdens het congres onder meer over de negatieve gevolgen van het huidige drugsbeleid, waardoor met name jongeren in kwetsbare wijken in de drugscriminaliteit belanden.
Sympathie
Jean-Pierre Smith, wethouder in Kaapstad in Zuid-Afrika, toonde sympathie voor de ideeën van zijn progressieve medebestuurders. "Als je nu googelt op Kaapstad gaan veel van de bovenste hits over drugs- en bendegeweld."
Drugs leiden niet alleen tot problemen in Zuid-Afrika zelf, maar tasten volgens hem ook de internationale uitstraling van zijn stad aan. Maar veel draagvlak ziet hij in Zuid-Afrika nog niet voor regulering. "Uiteindelijk beslist de landelijke overheid over regulering en ik denk niet dat ik thuis hetzelfde verhaal kan vertellen als hier."
Politieke wind tegen
Halsema realiseert zich dat ze daar in Nederland ook tegenaan loopt. Politie, justitie en demissionair minister van Justitie Yesilgöz (VVD) hebben laten weten niets te zien in regulering van drugs. Ook de partijen die nu praten over de vorming van een nieuw kabinet - PVV, VVD, NSC en BBB - zijn eerder voor een repressiever dan liberaler drugsbeleid.
Toch is de burgemeester hoopvol, omdat zij internationaal een beweging ziet ontstaan in de richting van drugsregulering - een "coalition of the willing", zoals Halsema het noemt. Zo wordt in Bern in Zwitserland gewerkt aan een experiment voor legale cocaïnehandel.
Experimenten
Machteld Busz verwacht dat vergelijkbare experimenten - op termijn - ook in Nederland kunnen plaatsvinden. Zij is directeur van Stichting Mainline, een organisatie die zich inzet voor de gezondheid en mensenrechten van drugsgebruikers.
"Maar zo'n experiment komt er eerder over tien dan over twee jaar." Volgens haar liggen experimenten met legale xtc het meest voor de hand. "Dat is een drug die we grotendeels zelf produceren en waarvan het gebruik in eigen land groot is." Ze benadrukt dat eerst goed moet worden uitgezocht of een dergelijk experiment niet in strijd is met (internationale) wetgeving.
Legale wiet
Sinds half december lopen er in Breda en Tilburg proeven met legaal geteelde wiet. Negentien coffeeshops doen aan dit experiment mee. Zij verkopen wiet van drie door de overheid aangewezen telers. Het is de bedoeling dat het experiment na een half jaar wordt uitgebreid naar acht andere gemeenten en een stadsdeel in Amsterdam.
Stijn Hoorens, onderzoeker naar internationaal drugsbeleid, waarschuwt dat experimenten met legaal geteelde cannabis in andere landen niet louter tot succes hebben geleid. Zo is het gebruik van cannabis in verschillende Amerikaanse staten toegenomen en wordt er ook een toename gezien van het aantal dodelijke verkeersongevallen in deze staten.
Aan de andere kant zijn er ook minder overdoses met zwaardere drugs. Hoorens: "Je kan niet simpel concluderen of regulering of legalisering van drugs een goed idee is, er zitten voor- en nadelen aan. De oorzaken zijn bovendien nog niet goed onderzocht. Dat zal je altijd goed moeten blijven monitoren, zo genuanceerd is het."
