Gemeenten verwachten begrotingstekort van 1,1 miljard in 2026

Veel Nederlandse gemeenten verwachten dat ze in 2026 geld tekort komen. In dat jaar hebben ze samen een begrotingstekort van 1,1 miljard euro. Ook de jaren erna blijft het financieel lastig waardoor bezuinigingen dreigen, bijvoorbeeld op zwembaden en uitgaven voor zorg.

Dat blijkt uit een onderzoek van accountantsbureau BDO. 284 gemeenten verwachten dat ze over twee jaar rode cijfers zullen schrijven, 57 gemeenten denken tegen die tijd een positief saldo te kunnen hebben.

De sombere gemeentelijke vooruitzichten hangen samen met overheidsmaatregelen. Het Rijk heeft vanaf 2026 ongeveer drie miljard euro per jaar aan bezuinigingen op de gemeenten ingeboekt.

'Ravijnjaar'

"De taken en opgaven van gemeenten nemen toe, terwijl de financiële middelen afnemen. De balans is zoek", stelt Rob Bouman van BDO. Enkele gemeenten klagen in het onderzoek dat het op deze manier lastig wordt om goede jeugdzorg te regelen of om goede scholen en infrastructuur te bouwen rond nieuwbouwwijken.

Daarnaast hebben ook gemeenten last van personeelstekorten, constateert BDO, waardoor het lastig is om alle taken uit te voeren.

Nu staan gemeenten er nog goed voor. In 2022 hielden ze zelfs 3,7 miljard euro over. Maar als de bezuinigingen doorgaan, ontstaan er tekorten.

Dat er bezuinigd moet worden, was al bekend. Gemeenten spreken daarom al langer over het 'ravijnjaar' dat eraan komt. Nu is verder in kaart gebracht wat dat betekent voor de gemeentelijke begrotingen. Volgens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten is het 5 voor 12: "Als taken en middelen niet in balans zijn, komen gemeenten voor lastige bezuinigingen te staan."

Bij de gemeenten is er nog veel onzekerheid over de financiële plannen van het Rijk. Zo is nog niet bekend wat de formerende partijen van plan zijn met de ingeplande bezuinigingen. Maar ook los van die bezuinigingen is het voor gemeenten onduidelijk waar ze op de langere termijn rekening mee moeten houden in hun begrotingen.

Zwembad

Nu krijgen gemeenten van Den Haag een bedrag dat mee groeit en mee krimpt met de overheidsuitgaven.

Dat verandert in 2027. Vanaf dan krijgen gemeenten een vast percentage van de omvang van de Nederlandse economie. Gemeenten vrezen dat dit financieringssysteem onvoordelig voor ze uitpakt. Want de zorgkosten, die zij deels moeten betalen, stijgen harder dan de Nederlandse economie groeit.

"Gemeenten maken begrotingen met die onzekerheid en denken nu bijvoorbeeld: misschien moeten we toch maar op dat zwembad bezuinigen", zegt Bouman van BDO.