Wereldwijd aandacht voor opening Ram-tempel, verdeeldheid in India zelf

De opening van de tempel voor de god Ram in de Noord-Indiase stad Ayodhya, morgen, doet de gemoederen in India oplopen. Voor de een is het een historische gebeurtenis waar hindoes over de hele wereld 500 jaar op hebben gewacht, voor anderen is het een symbool van onderdrukking van minderheden en vooral het startschot van de herverkiezingscampagne van premier Modi. Die combineert in het schouwspel rondom de nieuwe tempel meer dan ooit de rol van premier met die van religieus leider en verklaarde zichzelf zelfs 'uitverkoren'.

De nieuwe Ram-tempel, precies op de plek waar de god volgens veel hindoes werd geboren, heeft een controversiële geschiedenis. Op de plek van de tempel stond eerder een 16e-eeuwse moskee. Die werd in 1992 met veel geweld verwoest door duizenden hindoe-nationalisten.

Daarop ontstonden in het hele land rellen. In Ayodhya alleen al werden enkele tientallen moslims vermoord. Door heel India kwamen naar schatting zeker duizend mensen om.

Dat de Ramtempel nu gebouwd mag worden, was een beslissing van het Hooggerechtshof in 2019, maar wordt gezien als de verdienste van Modi. Zijn partij, de hindoe-nationalistische partij BJP, speelde een grote rol in de beweging die in 1992 tot de verwoesting van de moskee leidde en de belofte van de tempel staat sindsdien standaard in het partijprogramma.

De bouw is nog niet af, maar de zogenoemde Ram Lalla, een beeld van Ram als kind, is donderdag geplaatst in het garbha griha: het binnenste, gewijde deel van de tempel op de eerste verdieping. De ceremonie van morgen dient als de inwijding van het beeld, waarmee het volgens het hindoeïsme daadwerkelijk goddelijk wordt. Daarna opent de tempel voor bezoekers.

Emotionele gebeurtenis

Voor veel hindoes is de opening van deze tempel een emotionele gebeurtenis. Ram is een populaire god en het geloof dat hij op precies die plek is geboren is sterk.

Voor de fanatiekere hindoe-nationalisten is het meer dan dat. Die zien het als een overwinning op moslims, in een strijd die al gaande is sinds de heerschappij van islamitische keizers in voorbije eeuwen.

Wereldwijde aandacht, 11.000 gasten

In heel de wereld zijn morgen evenementen en livestreams. Ook in hindoeïstische tempels in Nederland zijn er viewing party's. Op veel plekken nemen aan de BJP gelieerde hindoe-nationalistische organisaties hierbij het voortouw.

In Ayodhya zelf worden 11.000 gasten verwacht, onder wie religieuze leiders, politici en beroemdheden als cricketlegende Sachin Tendulkar en Bollywoodster Amitabh Bachchan. Ook zo'n honderd internationale gasten zijn erbij, zoals leiders van hindoe-nationalistische organisaties in andere landen, en politici zoals het hindoeïstische Noorse parlementslid Himanshu Gulati van de recht-populistische partij FrP.

Dat de wens voor de tempel breed gedragen wordt, blijkt uit het feit dat deze volledig uit privédonaties van miljoenen individuen is gebouwd. De regering heeft wel een hoop geld gestoken in de infrastructuur van Ayodhya, waar in afwachting van miljoenen pelgrims onder meer een vliegveld is geopend.

Maar de rol van Modi in het geheel roept kritische vragen op. Want waarom wordt de tempel met zoveel haast geopend, terwijl de bouw nog niet af is? Meerdere religieuze leiders hebben gezegd dat dit helemaal niet kan volgens de geschriften. Er is weinig twijfel dat er een niet-religieuze reden is voor de timing: de verkiezingen die in april en mei worden gehouden.

Modi zal morgen actief deelnemen aan de ceremonie. Ter voorbereiding volgde hij een 11-daags ritueel van onder meer rigoureus vasten. Op sociale media verklaarde hij dat god hem had gekozen als vertegenwoordiger van alle burgers tijdens de ceremonie. De stap naar door god gekozen volksvertegenwoordiging in verkiezingen is snel gemaakt.

Het hoofd van de stichting die de tempel beheert ging nog een stapje verder: die noemde Modi een incarnatie van de god Vishnu, van wie Ram weer een avatar is.

'Ultiem verkiezingsplaatje'

Het beeld van Modi in de tempel is het ultieme verkiezingsplaatje, schrijft politiek analist Apoorvanand op nieuwssite The Wire. Die foto zal Modi neerzetten als "opperhindoe" en het ultieme bewijs leveren van "de opkomst van India als hindoe-staat".

Volgens hem wordt er misbruik gemaakt van religie voor politiek gewin. Hij spreekt van "een bedrieglijke en gewelddadige campagne van de BJP om hindoes te verwarren en zichzelf te presenteren als de beschermheer en voogd van Ram". De partij zou daarmee doen alsof de belangen van hindoes "alleen gediend kunnen worden door het vernederen en gewelddadig behandelen van moslims". Voor moslims, schrijft hij, is de tempel een permanente herinnering aan het geweld tegen hen.

De leiders van de meeste andere grote partijen, zoals de Congrespartij, hebben laten weten niet te komen, omdat ze de ceremonie als een politiek BJP-evenement zien. Maar volgens Apoorvanand moeten alle hindoes zich afvragen of de tempel wel heilig is. "Kan gestolen land vroomheid huisvesten?"