'Kwestie van tijd' voordat aardbeving Tokio raakt, stormloop op noodvoorraden
Door de grote aardbeving in West-Japan op nieuwjaarsdag, waarbij meer dan 200 mensen om het leven kwamen, is de angst voor een nieuwe ramp weer springlevend. Vooral rond miljoenenstad Tokio hangen donkere wolken.
"Vandaag gaan we vooral op zoek naar ingeblikt eten, dat is lang houdbaar," vertelt Taichi Kishimoto. Hij is zich extra aan het voorbereiden op toekomstige rampen na de dodelijke aardbeving, en hij is niet de enige: in verschillende winkels in Tokio hangen bordjes met 'uitverkocht' erop.
"Een beving als op nieuwjaarsdag, met zo'n grote bevolking als in Tokio, is een recept voor paniek en chaos," vertelt Akira Wada, emeritus hoogleraar bouwkunde aan de Tokio Universiteit van Technologie. "Toch is het slechts een kwestie van tijd. De aardbeving komt zeker. De vraag is alleen: wanneer? Het kan morgen al zijn."
Schade valt tegen
De vroege meldingen van slachtoffers van de aardbeving in West-Japan vielen mee. Het dodental begon met 6 mensen, maar sprong in dagen erna omhoog naar 221. Uiteindelijk zijn meer dan 12.000 huizen ingestort, veel daarvan met hun bewoners er nog in. "In het rampgebied stonden wijken vol oude huizen met zware daken en weinig steunpilaren," legt Wada uit. "Daar is de grootste schade."
Gebouwen die verstevigd waren voor de beving bleven goed staan: "Ziekenhuizen en hulpinstanties zijn redelijk intact gebleven, maar de wegen zijn opgebroken. Dat maakt de toegang voor hulpdiensten vooralsnog moeilijk," vertelt Wada. Als klap op de vuurpijl begon het in het weekend na de natuurramp te regenen en sneeuwen. Honderden naschokken verergerden de situatie verder.
De lokale hulpdiensten rukten uit en andere gemeentes stuurden mankracht en materiaal naar het getroffen gebied. Lokale autoriteiten hebben zich desondanks kritisch uitgelaten over de trage reactie van de nationale overheid. Het duurde twee weken voordat premier Kishida zich in het rampgebied liet zien.
In de havenstad Wajima werd ruim tien dagen na de aardbeving nog altijd puin geruimd:
Vrijwilligers nemen nu zelf het initiatief om voedsel, water en energie aan het rampgebied te leveren. Het schiereiland Noto, dat het hardst is geraakt, worstelt nog steeds met grote tekorten aan noodvoorraden. Duizenden mensen zitten nog vast in evacuatiezones, en op een aantal opvanglocaties overleven mensen met dagelijks slechts een paar kommetjes soep.
"Stel je voor dat we in Tokio eenzelfde beving krijgen, dan is voor ons evacueren geen optie," vertelt Kishimoto. Zijn dochter, Misaki, heeft een aangeboren genetische afwijking. Ze kan niet zelfstandig lopen. "We moeten dan overwegen welke medische apparatuur we willen meenemen, en hoe we haar meerdere verdiepingen omhoog kunnen tillen," legt Mirei Kishimoto uit, terwijl ze naar haar dochter kijkt: "Dat is niet te doen. Daarom bereiden wij ons voor om thuis te blijven, andere opties hebben we niet."
In de supermarkt bukt vader Kishimoto zich naar een pak ingeblikte kabeljauw met een smaakje. "Ik moet iets kiezen dat mijn dochters ook lusten. Anders eten ze het niet," vertelt hij bezorgd. "Deze zijn tenminste nog twee jaar goed. Als er in de tussentijd geen ramp is, ga ik weer nieuwe inkopen."
Correspondent Anoma van der Veere legt uit:
In Tokio is de overheid zich bewust van het groeiende risico van een catastrofale aardbeving in de stad. Vorig jaar was het precies honderd jaar na de dodelijke Kanto-aardbeving van 1923, waarbij meer dan 100.000 mensen omkwamen.
De gemeente is deze maand begonnen met het versturen van gratis instructieboeken voor noodsituaties naar alle inwoners. Er is ook een app ontwikkeld die in meerdere talen beschikbaar is.
Het bewustzijn voor rampveiligheid is in jaren al niet meer zo groot geweest, denkt Kishimoto: "Je ziet dagelijks beelden voorbijkomen van mensen die zonder verwarming vastzitten in gymzalen. Dat wil je niet meemaken." Ondanks de groeiende angst is het volgens sommige experts relatief veilig in de hoofdstad.
Na 1923 werden de bouwregels ingrijpend aangepast. In 1995 na de aardbeving in Kobe, met ruim 6000 doden, bleek dat de regels niet goed genoeg waren en werden ze nog verder aangescherpt. Inmiddels zijn oude houten huizen die makkelijk instorten of in brand vliegen bijna niet meer te vinden in grote steden als Tokio.
"Maar ze zijn niet weg," vertelt Wada. "Door het hele land, en vooral in dorpen, staan deze huizen nog, en ze allemaal verstevigen of vervangen gaat niet lukken. Ook in Tokio staan er nog hele wijken die niet aardbevingsbestendig zijn. We moeten dus nog veel werk verrichten, en zo snel mogelijk."
