Opnieuw vulkaanuitbarsting in IJsland, vissersdorp ontruimd
In het zuidwesten van IJsland is opnieuw een vulkaan uitgebarsten. Vorige maand was het ook al raak bij het dorp Grindavík. Omdat er rekening werd gehouden met een nieuwe uitbarsting was het vissersdorp met zo'n 4000 inwoners afgelopen nacht opnieuw geëvacueerd.
Volgens de IJslandse publieke omroep RUV denken de autoriteiten dat alle inwoners van Grindavík het dorp hebben verlaten. In de uren voor de evacuatie werden al aardschokken gevoeld.
Onder het dorp heeft zich op een paar honderd meter diepte magma opgehoopt. Er werd rekening gehouden met het feit dat er opnieuw magma omhoog zou kunnen komen. De uitbarsting nu is begonnen in Sunhnúk, iets ten noorden van Grindavík.
Bij de vorige uitbarsting werd het dorpje nog gespaard, toch meldt RUV dat inmiddels het eerste huis door de toestromende lava is bereikt.
Nieuwe scheur
Na 13.30 uur werd bekend dat er bij het dorpje een nieuwe scheur is ontstaan. Volgens de autoriteiten kan lava uit die scheur een probleem vormen voor Grindavík. "Het ziet er zeer zorgwekkend uit op dit moment", zegt burgemeester Jónasson van Grindavík tegen de RUV. "Dit is een hele nieuwe situatie vergeleken met vanochtend. Hier kun je niets aan doen."
Vooralsnog wordt de lava tegengehouden met een speciale muur, maar het is onduidelijk of dat lang zo blijft. "Deze nieuwe opening ten zuiden gaat ons geen goed doen. We kunnen alleen maar wachten en zien wat er gaat gebeuren, en waar de lava de komende uren en dagen naartoe stroomt", zegt de burgemeester.
Zie hier de beelden van de vulkaanuitbarsting:
De Belg Hans Vera woont sinds 1999 iets ten oosten van het dorp Grindavík en was gisteren nog even bij zijn huis, al verblijft hij daar al sinds de vorige evacuatie niet meer. "Ons huis is eigenlijk nauwelijks beschadigd. Er zijn een paar barstjes bij gekomen in de betonnen kelder, maar niks om je eigenlijk zorgen over te maken. Ons huis is in goede staat", vertelde Vera op NPO Radio 1.
In de afgelopen uren mochten burgers al niet meer naar Grindavík rijden. Ook werden wegen die het dorp uit gaan uit voorzorg gepekeld, om gladheid tijdens de vlucht te beperken. Inwoners van de plaats kunnen zich melden bij een hulpcentrum van het Rode Kruis in de hoofdstad Reykjavik. Velen hebben dat ook gedaan.
Voorlopig niet naar huis
Ondertussen roept de politie mensen op om ook niet te voet naar Grindavík of de plek van de uitbarsting te gaan. "Het is extreem koud buiten en het is een eind lopen, en in de grond zitten overal scheuren. Alle hulpdiensten hebben het druk en er is nu niet de capaciteit om mensen op te halen die te voet in de problemen komen."
Wanneer de inwoners weer terug kunnen naar hun dorp, is nog niet duidelijk. "Niemand mag terug zolang de situatie nog zo onzeker is. De veiligheid van mensen staat op de eerste plaats", zegt politiechef Reynisson tegen de RUV.
Ook Vera, wiens zoons werken bij de hulpdiensten, weet nog niet wanneer hij terug kan. "Dat is totaal afhankelijk van hoelang en hoe heftig deze uitbarsting blijft duren. Zoals de stand nu is, is de lava al over de beschermingsdam die ze aan het bouwen waren. Ze hebben op het laatste nippertje de graafmachines kunnen weghalen en de lava stroomt nu zo'n 400 meter ten noorden van Grindavík. We hebben dus geen idee."
Op beelden van de publieke omroep is te zien hoe dicht de uitbarsting bij Grindavík is:
Nog altijd is er flink wat seismische activiteit, meldt onder andere de IJslandse meteorologische dienst. Vooral direct onder Grindavík en ten noorden van het vissersdorp is het nog onrustig.
Grindavík ligt op het schiereiland Reykjanes. Het uitbarstingsgebied ligt ongeveer 50 kilometer ten zuidwesten van Reykjavik. In een scheur in de aardkorst van zo'n 15 kilometer lang heeft magma zich opgehoopt. De scheur gaat onder het dorp door en strekt zich uit tot in de aardkorst onder de zeebodem. Het vulkaangebied is sinds 2021 weer actief.
