Nationale bibliotheek beperkt toegang tot collecties voor commerciële AI

De KB nationale bibliotheek in Den Haag neemt maatregelen tegen commerciële bedrijven die zonder toestemming haar collectie gebruiken om kunstmatige intelligentie te trainen.

De bibliotheek is bezig haar collectie aan boeken, kranten en andere teksten te digitaliseren. Commerciële bedrijven, zoals het bedrijf achter ChatGPT, gebruiken die bronnen voor het trainen van kunstmatige intelligentie (AI). "De teksten van de KB nationale bibliotheek zijn op hoge kwaliteit gedigitaliseerd, dus ze zijn heel interessant voor die bedrijven", zegt directielid Martijn Kleppe van de bibliotheek in het radioprogramma Nieuws en Co.

De nationale bibliotheek vindt het ethisch niet verantwoord dat commerciële bedrijven de teksten zomaar gebruiken. Sommige bedrijven respecteren het auteursrecht en de bronvermelding niet, aldus de bibliotheek.

Debat over gebruik data

Op veel publicaties in de collectie zit nog auteursrecht, wat betekent dat de rechten ervan nog bij de makers liggen. De bibliotheek heeft voor het gebruik van die teksten afspraken gemaakt met de makers, zegt Kleppe.

Maar het gebruik door commerciële bedrijven valt niet binnen die afspraken. "We willen vooral het debat voeren, een ethisch gesprek starten over hoe de data dan wel en niet kunnen worden gebruikt."

De bibliotheek gaat de algemene voorwaarden aanpassen en een technische ingreep uitvoeren waardoor commerciële bedrijven niet meer geautomatiseerd op grote schaal de data kunnen gebruiken.

De bibliotheek vindt het belangrijk dat privépersonen de teksten kunnen blijven gebruiken, zegt Kleppe. "De bibliotheek verzamelt al 225 jaar alles wat in Nederland is verschenen. De afgelopen 20 jaar zijn we bezig die collectie te digitaliseren, zodat mensen thuis achter de computer bijvoorbeeld een krant uit 1944 kunnen lezen."

Volgens Kleppe blijft het beleid van de bibliotheek er daarom wel op gericht om zo open mogelijk toegang te bieden tot data. "Mensen die zelf onderzoek willen doen naar bijvoorbeeld hun familiegeschiedenis kunnen gewoon de data blijven bekijken."