Animatiefilm 'The Boy and The Heron' zonder promotie een wereldwijd succes
Bommenwerpers razen over Tokio, een jongen rent door een vuurzee richting zijn huis, maar hij is te laat: het bioscoopscherm wordt opgeslokt door vlammen terwijl de toeschouwer wordt meegesleurd in het verlies van zijn moeder, zijn verhuizing uit Tokio en de introductie van een stiefmoeder. Het is een verhaal van jeugdtrauma en rouw, in een fantasiewereld die zich ontwikkelt tot een spektakelstuk.
Vandaag gaat The Boy and the Heron van de Japanse regisseur Hayao Miyazaki in Nederland in première, zonder flitsende promotiecampagnes of reclamespotjes. Ook in Japan werd de film zonder veel promotie aan de man gebracht en toch bracht die daar recordopbrengsten op.
Bekijk de trailer van de Engelstalige versie van The Boy and the Heron:
"De personages van Miyazaki hebben altijd een warm, kloppend hart", vertelt Tom Mes, Japanse-filmexpert aan de Keio Universiteit in Tokio. "Dat maakt het zo aantrekkelijk voor de kijker." De bekende animator uit Japan werd in 1941 geboren, tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hij zag de vernietiging van de oorlog en groeide op in de jaren waarin zijn land weer moest worden opgebouwd.
Het is zijn jeugdtrauma dat als thema vaak terugkomt in zijn films, ook in de nieuwste productie. "Hij bouwt een hele wereld, een verhaal met een eigen cultuur die de personages vormt", vertelt Mes. "Dat is zo kenmerkend aan de producties van Ghibli, de animatiestudio van Miyazaki."
Ghibli (uitgesproken als djì-blie), is het bedrijf dat Miyazaki samen met zijn leermeester Isao Takahata en collega Toshio Suzuki opbouwde, als reactie op de onvrede die het trio voelde over de staat waarin de animatie-industrie verkeerde.
Enorme successen
De studio heeft een eigen genre weten te creëren, een genre dat zowel in binnen- als buitenland enorme successen heeft geboekt. Met de film Spirited Away wist Ghibli zelfs een Oscar binnen te slepen. "Het is een combinatie van Miyazaki's creativiteit en Suzuki's geniale marketing", legt Mes uit. "Een breed publiek bereiken en zorgen dat mensen van 5 jaar oud en 50 jaar oud van dezelfde films kunnen genieten."
In Japan draait The Boy and the Heron al maanden in de bioscopen, na slechts een promotieposter met de schets van een vogel. Het was een geniale zet: "Overal in het nieuws ging het over de nieuwe Ghibli-film die na 6 jaar stilte uitkwam", aldus Mes. "Na slechts vier dagen kwamen er al recordopbrengsten binnen. Pas na een maand ging de marketing van start en daarmee trok Ghibli ook de oudere kijkers over de streep."
Nu staat de film klaar om in het buitenland in première te gaan. De recensies zijn lovend, al is het publiek in het thuisland nog verdeeld. Onder Japanners zijn er mensen die de 82-jarige regisseur geniaal noemen, terwijl anderen klagen over het onduidelijke verhaal.
Onzekere toekomst
"Toch is het een meesterwerk. Een culminatie van al zijn werk, zijn invloeden en ervaring", vertelt Mes. De film wordt gezien als mogelijk laatste hoofdstuk in de carrière van de animator, die bijna veertig jaar de Japanse filmindustrie domineerde.
Miyazaki kondigde al vaker zijn pensioen aan, maar ging dan toch weer aan de slag. Bezoekers stonden mede daarom urenlang in de rij voor zijn laatste werk.
Vanwege zijn leeftijd zijn er vragen over de toekomst van Ghibli. Het bedrijf is al twintig jaar op zoek naar een opvolger. Onder de potentiële troonopvolgers waren Miyazaki's eigen zoon en de Nederlandse animator Michaël Dudok de Wit. Het is een thema dat ook in de nieuwe film terugkeert: een oude man die zoekt naar een opvolger. Net als in de realiteit lijkt het niet te lukken.
"Het daverende succes van Miyazaki is niet te evenaren", verklaart Mes. Ghibli probeert het uit te bouwen met een museum en een themapark. "Deze brengen in een jaar meer op dan alle films die Ghibli uitbracht die niet van Miyazaki zijn." De studio hoopt daarom dat ook deze film weer wereldwijd een hit wordt, zeker als het onverhoopt de laatste film van Miyazaki zou zijn.
