Corona en griep pieken weer: kunnen we nog kerst vieren met kwetsbaren?

Met z'n allen aan een lange tafel gourmetten terwijl Last Christmas van Wham uit de speaker schalt. Kerst is weer normaal, voor de tweede keer sinds de coronapandemie. Geen maatregelen of speciale overheidsadviezen. Dat terwijl er nu meer coronavirusdeeltjes in het rioolwater zitten dan tijdens de hoogste piek van de pandemie en er sprake is van een griepepidemie, zo blijkt uit cijfers van het RIVM. Is kerst vieren als vanouds dan wel zo slim?

Dat er veel wordt gesnotterd en gehoest rond de feestdagen is de normaalste zaak van de wereld, zegt viroloog Louis Kroes van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). "Het is een echt luchtwegvirussenseizoen zoals altijd, maar dan met één virus meer: corona." Toch zijn we volgens Kroes alerter dan voorheen. "Het wordt nu allemaal met meer spanning gevolgd dan vroeger, door onze ervaringen met corona."

'Andere nare virussen'

Dat valt epidemioloog en gezondheidseconoom Eline van den Broek-Altenburg van het Amsterdam UMC ook op. "Dat er veel zieken zijn in de winter is van alle tijden. Eerder maakten we ons daar totaal niet druk om. Om corona maken we ons nu wel zorgen, terwijl er momenteel ook andere, nare virussen rondgaan. Zo is er een best wel stevige bronchitis en is het RS-virus voor kinderen veel zorgwekkender dan corona. Ook gaan er hevige griepvirussen rond."

In de grafiek hieronder zijn de rioolwatermetingen van het RIVM weergegeven. Hierin is duidelijk te zien dat het aantal coronavirusdeeltjes niet eerder zo hoog lag:

Viroloog Marion Koopmans van het Rotterdamse Erasmus MC vindt het nog wel spannend. "Er is momenteel bizar veel corona. Elke winter zijn er veel zieken en in sommige winters liep de zorg al vast door griep. Maar nu komt er dus nog een extra virus bij, corona, dat hevig circuleert en waar mensen soms erg ziek van worden. Door corona belanden momenteel meer mensen in het ziekenhuis dan door griep."

Herhaalprik

Corona is wel minder dreigend geworden, zegt viroloog Kroes. "Kwetsbaren zijn goed beschermd doordat ze onlangs nog een herhaalprik kregen. En sowieso hebben we allemaal meer immuniteit, ook doordat we vaak al corona hebben gehad. Verder is het virus minder heftig."

De zorg staat niet onder druk en IC's liggen niet vol. Volgens Koopmans hebben we veel aan vaccins te danken. "Daardoor komen er nu veel minder mensen in het ziekenhuis. Er gaat meer corona rond dan ooit gemeten, maar er is geen chaos. Dankzij coronavaccins."

Toch blijft voorzichtig zijn met opa en oma verstandig, waarschuwt Koopmans. "Risicogroepen zijn kwetsbaar. Dat is niet omdat de coronavaccins niet werken, maar omdat ze niet 100 procent beschermen en het virus steeds wat verandert."

Epidemioloog Patricia Bruijning van het UMC Utrecht beaamt dat. Nog afgezien van het risico op long covid, kan corona nog steeds ernstig zijn voor mensen met een kwetsbare gezondheid en ouderen. "Dat geldt ook voor andere verkoudheids- of griepvirussen. Risicogroepen kun je beschermen met vaccinatie en door ze contact te laten mijden met mensen met verkoudheidsklachten."

In de video hieronder delen voorbijgangers in Nijmegen hun kijk op de feestdagen en het toenemend aantal coronagevallen. Hoe gaan zij hiermee om?

Wat is nou wijsheid met kerst en familievieringen? Kroes benadrukt het belang van thuisblijven met klachten. "Zeker in het eerste stadium ben je heel besmettelijk." Je kunt testen of je corona hebt, maar Kroes wijst erop dat een andere infectie ook gevaarlijk kan zijn voor kwetsbare mensen. Bruijning: "Het beste is om helemaal niet op bezoek te gaan als je verkouden bent, maar dat is met kerst natuurlijk wel lastig."

Hoesthygiëne

Ga je toch aan de kerstdis, dan heb je volgens Kroes zelf in de hand hoeveel risico dat met zich meebrengt. "Hoe meer mensen bij elkaar zijn en hoe slechter de ruimte is geventileerd, hoe hoger het risico. Dus ventileer en probeer de groep wat kleiner te houden." In sommige andere landen is het gebruik van CO2-meters doodnormaal, zegt Kroes. "We weten dat de CO2-concentratie verband houdt met het risico op besmetting."

Volgens Van den Broek-Altenburg is hygiëne ook belangrijk. "Luchtwegvirussen kunnen zich ook verspreiden via besmette oppervlaktes, zoals borden en bestek." Hapjes serveren op schalen waar iedereen met dezelfde opscheplepel van pakt, is dus niet heel virusproof. Viroloog Koopmans benadrukt het belang van 'hoesthygiëne' in gezelschap. "Hoest in je elleboog en houd afstand. En verder is mijn advies natuurlijk: geniet van de feestdagen."