Wijnmaker die Franse chateaus van de troon stootte overleden

Een Kroatisch-Amerikaanse wijnmaker die de Franse almacht in de industrie doorbrak is afgelopen week op 100-jarige leeftijd overleden. In 1975 zette de chardonnay van Mike Grgich de VS als wijnland op de kaart in een blinde smaakproef.

Op de proeverij in Parijs werden ter ere van 200 jaar Amerikaanse onafhankelijkheid ook enkele flessen uit dat land gekeurd. Tot ieders verbazing kwam in zowel de categorie rood als wit een Amerikaan als winnaar uit de bus: de cabernet sauvignon Stag's Leap en Grgich's Chateau Montelena uit 1973, die met 132 punten de hoogste score van allemaal had.

"De verwachting was dat de Franse juryleden zouden snuiven en kokhalzen als ze de wijnen uit Californië zouden proeven", vatte Grgich de gebeurtenis samen. "Het liep anders."

Wereldwijde inspiratie

Een berichtje in weekblad Time sloeg in de wijnwereld in als een bom. Franse media wilden er aanvankelijk niet eens over berichten en spraken er daarna schande van. Ook Grgich was verrast: hij had niet eens geweten dat zijn wijn was geselecteerd tot hij een felicitatietelegram uit Parijs kreeg.

"Iedereen had altijd geloofd dat alleen Franse grond goede wijn kon opleveren. Wij ontkrachtten die mythe", vatte Grgich het belang van zijn zege samen. De overwinning van Californië inspireerde volgens hem collega's wereldwijd, van Australië en Zuid-Afrika tot Italië en Chili.

De wijn vloog na de overwinning de kelder uit. Al snel was hij zijn hele voorraad van 1800 flessen kwijt, tegen de voor een Amerikaanse wijn ongekend hoge prijs van 7 dollar. Een van die flessen staat tegenwoordig in het prestigieuze Smithsonian Museum in Washington, samen met de koffer waarmee Grgich naar de VS immigreerde.

Gevlucht

Want de wijnmaker mag dan de Nieuwe Wereld vinologisch op de kaart hebben gezet, zijn kennis had hij in Europa opgedaan. Hij was in 1923 in Joegoslavië geboren als zoon en kleinzoon van een wijnboer en leerde op de universiteit over de grondsoorten, microbiologie en scheikunde die wijn een succes maken.

Vanwege de communistische dictatuur in zijn land vluchtte hij in 1954 via Duitsland en Canada naar de VS, waar hij werk vond op Chateau Montelena in de Californische Napa-vallei. Door het succes op de proeverij kon hij al snel een eigen wijngaard opzetten, waar hij tot op hoge leeftijd actief bleef.

Wat precies nodig is voor een goede wijn was volgens hem vooral liefde. "Er is geen onfeilbare wetenschappelijke formule voor", verzekerde hij ooit. "Wijn maak je niet alleen met je hoofd en met je zintuigen; je maakt het met je hart."