Gerommel in talkshowland, 'aan kijker wordt nauwelijks gedacht'

• Annet Schut

  redacteur Online

Khalid & Sophie verhuist naar de late avond, Eva Jinek gaat voor AVROTROS een programma op de vooravond maken, Op1 gaat stoppen en Matthijs van Nieuwkerk komt terug op televisie met een wekelijks programma bij RTL. Kortom: het zijn roerige tijden in talkshowland.

"Voor de kijker is het alleen maar onduidelijk; waarom blijft niet alles gewoon eens een tijdje hetzelfde?", zegt freelancejournalist en entertainmentkenner Eric de Munck, die onder meer werkt voor RTL Boulevard.

Zijn antwoord is eenvoudig: omroeppolitiek. "En ik heb al veel gezien, maar dit slaat wel echt alles." Voor hem is het bijvoorbeeld onbegrijpelijk dat Khalid & Sophie naar de late avond gaat. "Kijk maar naar de kijkcijfers. Die zijn gewoon niet goed."

Talkshow Op1 begon in 2019, nadat Jinek van de NPO naar RTL was vertrokken en Jeroen Pauw stopte met zijn talkshow. Het programma werd gepresenteerd door wisselende duo's namens verschillende omroepen: de EO, Omroep MAX, WNL en BNNVARA. Die laatste omroep werkte vanaf augustus dit jaar niet meer mee. Aanleiding was een "verschil van inzicht over de aansturing en invulling".

Redactie woedend

Dat het programma gaat stoppen, viel de redactie van het programma woensdag rauw op het dak. De medewerkers moesten in het AD lezen dat de uitzendingen na volgende zomer stoppen. De redactie heeft daarom een brief gestuurd aan NPO-voorzitter Frederieke Leeflang, waaruit blijkt dat de redacteuren woedend zijn.

Volgens de briefschrijvers moest het programma onder "allesbehalve normale omstandigheden" groeien, terwijl presentatieduo's wisselden en "omroepbaasjes" met elkaar "in de clinch" lagen. "Maar de redactie liet zich niet uit het veld slaan en concentreerde zich zonder uitzondering op maar één ding: het maken van een stevig journalistiek programma in dienst van de kijker."

'Kijker als sluitpost'

Mediahistoricus en emeritus hoogleraar mediastudies Huub Wijfjes denkt niet dat er bij de nieuwe programmering veel aan die kijker is gedacht. "De spelletjes en verontwaardiging van omroepdirecteuren die je nu ziet, helpen absoluut niet mee. Die mensen zijn alleen maar bezig met hun eigen belang en eigen omroepen, met de kijker als sluitpost. Het is tekenend voor de slechte sfeer in Hilversum."

De Munck is van mening dat presentatoren nog altijd een flinke vinger in de pap hebben. "Natuurlijk wil Eva Jinek vier dagen in de vooravond een programma maken, maar de kijker is haar op de late avond gewend. En dan gaat ze het vier dagen doen. Waarom niet vijf, zes of misschien wel zeven dagen per week, zoals je in de Verenigde Staten veel ziet? Dat is nou in het belang van de kijker."

Volgens De Munck zijn al die wisselingen onprettig voor kijkers. "Mensen zijn net lekker gewend aan Op1 en hups, gaat het weer weg. Je moet een soort spoorboekje van talkshows gaan uitdelen aan mensen. Het is gewoon een rommeltje: het duurt een aantal jaar voordat de kijker is gewend aan het nieuwe ritme. Je moet aan een nieuw programma wennen, aan nieuwe gezichten."

Toch denkt Huub Wijfjes niet dat kijkers er erg mee zullen zitten. "Op korte termijn merkt de kijker natuurlijk dat een vast programma, weliswaar met wisselende gezichten, gaat verdwijnen. Op langere termijn merkt de kijker er weinig van, omdat er gewoon een ander vast programma voor in de plaats komt."

Twee talkshows

Maar De Munck denkt met warme gevoelens terug aan de tijd van Barend & Van Dorp (RTL) en Pauw & Witteman (BNNVARA). "Toen was het gewoon duidelijk. Die deed dit en die deed dat. Je wist waar je als kijker aan toe was. Dat was echt een hele fijne tijd voor de kijker."

Wijfjes herkent de drang naar vastigheid: "Kijkers hebben behoefte aan een vast programma, met een vaste formule en vaste gezichten. Ik vind dat vaste actualiteitenprogramma's beter door neutrale doelomroepen gemaakt zouden kunnen worden en ik schaar ook talkshows daaronder. Dan voorkom je ook het geruzie dat je nu ziet."