Geld lenen van familie voor een huis populair, maar kan prijzen opdrijven
Een op de zes huishoudens met een hypotheek heeft het huis (deels) gefinancierd door een hypotheek te nemen bij een familielid, vriend of kennis. Dat heeft De Nederlandsche Bank (DNB) onderzocht. Vaak doen mensen dit om meer geld te lenen dan ze via een normale hypotheekverstrekker kunnen krijgen. De praktijk kan de huizenprijzen verder opdrijven, zegt DNB.
In 2020 maakten 645.000 huishoudens gebruik van zo'n privé- of familiehypotheek, meestal in combinatie met een hypotheek bij een bank of verzekeraar. De totale waarde van familiehypotheken is 70 miljard euro. Dat is zo'n 10 procent van de totale hypotheekschuld in Nederland.
Populairder dan jubelton
In 2020 kwam er 1,2 miljard aan familiehypotheken bij. Dat is meer dan er aan jubeltonnen werd geschonken, dat was namelijk 700 miljoen. De jubelton was een bedrag dat je belastingvrij kon schenken voor de aankoop van een woning. Dit jaar is de jubelton afgeschaft, je moet nu gewoon schenkbelasting betalen als je iemand een groot bedrag geeft voor het kopen van een huis.
Bij een familiehypotheek gelden dezelfde regels als bij gewone hypotheken. Zo kun je hypotheekrenteaftrek krijgen. Maar de rente moet wel marktconform zijn. Als de rente te laag is, ziet de Belastingdienst de hypotheek als een schenking.
Rente weer teruggeschonken
Wat in de praktijk wel vaak voorkomt, is dat ouders de rente die ze ontvangen (deels) weer terugschenken aan hun kinderen. Je mag jaarlijks namelijk maximaal 6035 euro belastingvrij schenken aan een kind. In een recent overheidsrapport over vermogensongelijkheid in Nederland wordt dit een "opmerkelijke belastingconstructie" genoemd.
Mensen met een familiehypotheek hebben gemiddeld bijna een ton meer aan totaal hypotheekbedrag dan mensen met alleen een gewone hypotheek. Dat betekent dus ook dat ze meer kunnen bieden op een woning, wat volgens DNB een prijsopdrijvend effect kan hebben.
Rijkere ouders
Ook hebben ze een duurdere woning, gemiddeld met een WOZ-waarde van 376.000 euro in plaats van 326.000 euro voor mensen met alleen een gewone hypotheek. Ze zijn gemiddeld rijker en hebben ook rijkere ouders.
"Dat is niet verrassend, er moet immers vermogen zijn bij de ouders om een hypotheek aan het kind te kunnen verstrekken", aldus DNB. DNB vindt dat banken en verzekeraars beter moeten toetsen of iemand ook een familiehypotheek heeft, 'om een prijsopdrijvend effect te voorkomen'.