Amsterdamse bv strijkt 32 miljoen op na steekspel om Libisch staatskapitaal

• Gidi Pols

  redacteur Economie

Er is al jaren een juridisch steekspel gaande rond het beheer van Libische staatsmiljoenen. Een Amsterdams bedrijf komt nu als voorlopige winnaar uit de bus. De bv strijkt ruim 32 miljoen aan achterstallige beheersvergoedingen op. Dat blijkt uit een recente uitspraak van het Gerechtshof Amsterdam. Tegelijkertijd loopt er nog wel een strafrechtelijk onderzoek van het Openbaar Ministerie tegen de bv en haar bestuurder. Ze worden onder meer verdacht van valsheid in geschrifte.

Het gaat om het beheer van zo'n 500 miljoen dollar dat afkomstig is van het Libische staatinvesteringsfonds LIA ten tijde van het regime van Kadhafi. Het kapitaal is sinds 2011 bevroren vanwege sancties en staat vast op rekeningen van Deutsche Bank. In 2007 - ruim voor de sancties werden ingevoerd - werden de dollars in beheer gegeven bij het Nederlandse Palladyne International Asset Management bv.

Die Amsterdamse bv wordt sinds het begin bestuurd door Ismael Abudher, volgens diverse internationale media de schoonzoon van een voormalig olieminister en oud-premier van Libië. Volgens de advocaat van Abudher heeft hij zelf geen banden met het voormalige Kadhafi-regime en zijn zijn familiebanden irrelevant.

Abudher verhuisde rond de eeuwwisseling naar Den Bosch. Hij kocht daar twee naast elkaar gelegen appartementen met uitzicht op de Singelgracht. Uit het Britse handelsregister blijkt dat hij ook de Nederlandse nationaliteit heeft.

Nog steeds verdenkingen

Tijdens de Arabische Lente van 2011 viel het regime van dictator Kadhafi. In de nasleep daarvan werd steeds meer duidelijk over de grootschalige corruptie in het Libië van de kolonel die daar sinds 1969 aan de macht was. In Noorwegen werd bijvoorbeeld een bestuurslid van kunstmestgigant Yara veroordeeld voor het betalen van steekpenningen aan familieleden van Kadhafi's laatste olieminister, de schoonvader van Abudher.

Ook in Nederland lieten de opsporingsdiensten hun oog vallen op Libische miljoenen. Op de Bossche huizen van Abudher werd in 2013 beslag gelegd. Het Openbaar Ministerie vorderde 21,77 miljoen euro in de zaak.

Volgens de Britse krant de Independent zouden Nederlandse rechercheurs in het huis van Abudher documenten hebben gevonden die erop duidden dat hij de eigenaar was van allerlei brievenbusbedrijven op de Britse Maagdeneilanden. Die zou hij gebruikt hebben om een deel van de Libische staatsmiljoenen die hij beheerde weg te sluizen.

Die verdenking is inmiddels vervallen. Maar tegen zowel Abudher als Palladyne bestaan nog wel verdenkingen van "valsheid in geschrifte en overtreding van de belastingwet", aldus het OM.

32 miljoen aan vergoedingen

Na de val van het regime was het in eerste instantie onduidelijk wie er over het staatsinvesteringsfonds ging. Verschillende partijen in Libië claimden het LIA-fonds, en daarmee de honderden miljoenen die onder beheer liggen bij Palladyne. Volgens de betrokken advocaat staat het staatsinvesteringsfonds nu onder controle van de huidige eenheidsregering van Libië.

De afgelopen jaren troffen de partijen elkaar veelvuldig in rechtbanken, in het Verenigd Koninkrijk, op de Kaaimaneilanden en in Amsterdam. Het staatsinvesteringsfonds probeerde Palladyne te wippen als beheerder. In de tussentijd kreeg het bedrijf niet de beheervergoedingen die ooit waren afgesproken.

Dat was onterecht, oordeelt het Amsterdamse hof nu. Palladyne heeft het beheerwerk verricht zoals afgesproken. Er is geen bewijs dat het ondeugdelijk met het geld is omgegaan, bovendien had het staatsfonds het beheerde geld kunnen terugnemen. Het strafrechtelijk onderzoek tegen Palladyne en Abudher speelt in de overwegingen geen rol.

En dus moet er ruim 32 miljoen dollar aan achterstallige beheervergoedingen van het bevroren geld overgemaakt worden aan de Amsterdamse bv die Abudher in zijn eentje bestuurt.

Hoge Raad

Opmerkelijk genoeg stellen de Amsterdamse rechters in hun oordeel dat "hun diverse verdenkingen" tegen Palladyne en Abudher zijn vervallen. Dat spreekt het Functioneel Parket tegen. "Het staat verkeerd in dat arrest", laat een woordvoerder weten aan de NOS. "Een deel van de verdenkingen wordt niet langer tenlastegelegd. Voor het andere deel is de vervolging (gewoon) nog bezig."

"Wij denken dat de uitspraak zowel feitelijk als juridisch niet klopt", zegt Tom Claassens van Loyens & Loeff, de nieuwe advocaat van de Libische staatsinvesteerders. Namens zijn cliënt is hij begin november in cassatie gegaan.

Evelyn Tjon-En-Fa, de advocaat van Palladyne en Abudher, wijst erop dat de uitspraak "op geen enkele wijze is gebaseerd op enige verkeerde weergave door het hof over de exacte status van de strafzaak". De cassatiezaak bij de Hoge Raad zal daar ook niet over gaan. Palladyne ziet het oordeel van de Hoge Raad met vertrouwen tegemoet, aldus Tjon-En-Fa.

De uitspraak van het Amsterdamse hof en het feit dat het OM dit jaar een deel van de verdenkingen heeft laten vallen, ziet de advocaat als "gunstig en eerherstel voor Palladyne en de heer Abudher".