Iers experiment: geen mobiele telefoon voor kinderen
Wanneer is je kind oud genoeg voor een mobiele telefoon? Het is een discussie die in Nederlandse huiskamers geregeld leidt tot botsingen tussen kinderen en hun ouders. Kinderen kan het vaak niet snel genoeg gaan; ouders maken zich zorgen over de risico's. In Ierland proberen ze nu een oplossing te vinden in deze taaie discussie.
In Greystones, net onder Dublin aan de Ierse oostkust, hebben acht basisscholen, sportverenigingen en ouders de handen ineengeslagen. Samen hebben ze afgesproken dat basisschoolkinderen geen mobiele telefoon mogen hebben, ook niet thuis en in hun vrije tijd. De kinderen moeten wachten tot de middelbare school.
Reden voor het experiment, dat wereldwijd aandacht heeft gekregen, zijn zorgen over de mentale gezondheid van kinderen. Mobieltjes stellen kinderen in staat beelden en informatie te zien die niet geschikt zijn voor hun leeftijd, houden ze af van bewegen en buiten spelen en online pesten is een groeiend probleem.
En vooral: de mobiele telefoon geldt als een statussymbool. Kinderen uit armere gezinnen die zich geen mobiele telefoon kunnen veroorloven, voelen zich vaak buitengesloten. Door iedereen gelijk te behandelen, neem je die druk weg, zo is het idee.
Het initiatief is onderdeel van het veel bredere project It Takes A Village, voor de mentale gezondheid van kinderen. Drijvende kracht is Rachel Harper, directeur van de St Patrick's National School in Greystones.
"Toen ik twaalf jaar oud was, speelde ik vooral buiten en klom ik in bomen", vertelt ze. "Nu hebben kinderen via hun telefoon toegang tot sociale media. Ze zien wat er in de wereld gebeurt, er is meer druk op jonge kinderen. We hebben het gevoel dat dat kinderen te snel opgroeien. Het is alsof de tienerjaren nu wat eerder beginnen."
De acht deelnemende basisscholen kiezen elk maand een thema waarmee ze positief gedrag bevorderen. Kinderen worden aangespoord om te praten over hun angsten en emoties. Ook zijn er voortdurend gesprekken met ouders over het mentale welzijn van hun kinderen. Het initiatief met de mobiele telefoons is het meest in het oog springende onderdeel van het project.
"We zeggen tegen de kinderen: ga buiten spelen. Maak afspraken met andere kinderen. Ga leuke dingen doen. Doe lekker gek", zegt Harper. "Je probeert ze weg te halen van sociale media en hun mobiele telefoons. Geniet van je tijd met familie en vrienden."
Gemengde gevoelens bij leerlingen
De kinderen zelf hebben gemengde gevoelens over het experiment. De 12-jarige Tom McGarry was begin dit jaar nog een mobiele telefoon in het vooruitzicht gesteld, maar met de start van het project kwamen zijn ouders terug van die belofte.
Hij is dan ook teleurgesteld. "Ik zou graag een telefoon willen hebben. Ik ben nu op een leeftijd waarop veel van mijn vrienden een telefoon krijgen." Ook Toms klasgenootje Jane Capatina (12) had graag een mobieltje gehad. "Dan kan ik appen met mijn vriendinnen en online spelletjes spelen."
Maar ze zijn zich allebei ook bewust van de risico's. Jane: "Je raakt snel verslaafd. Voor je het weet, zit je heel de tijd naar je scherm te staren." Online pesten is een gevaar, weet Tom. "En kinderen kunnen ongepaste dingen zien op YouTube of TikTok."
Tom ziet wel eens tieners op straat met hun telefoons. "Dan zitten ze naast hun vrienden en sturen ze berichtjes naar elkaar, in plaats van dat ze met elkaar praten."
'Allemaal in zelfde schuitje'
De ouders zijn in ieder geval heel blij met het initiatief. "We vinden het een geweldig idee", zegt Janes moeder Christina Capatina. "Het heeft alle ouders geholpen die onder druk stonden van hun kinderen met vragen als: 'Wanneer mag ik een mobieltje? Ik wil er een want al mijn vriendjes hebben het.' Nu zitten we allemaal in hetzelfde schuitje. Als ouders kun je nu tegen je kinderen zeggen: 'sorry, je moet wachten tot de middelbare school'."
Caroline McGarry, de moeder van de 12-jarige Tom: "Ik weet persoonlijk hoe verslavend mobiele telefoons kunnen zijn. Ik dwing mezelf om niet langer mijn telefoon mee te nemen naar de slaapkamer. Ik ben bang wat mijn zoon allemaal tegenkomt op het internet als hij zijn eigen telefoon krijgt. Hij is bijna tiener. Ik wil niet dat hij online porno normaal gaat vinden. Ik heb liever dat hij zoveel mogelijk buiten speelt en echte interactie heeft met kinderen van zijn leeftijd."
Het experiment in Greystones vindt inmiddels brede weerklank in Ierland. Andere schooldistricten overwegen vergelijkbare maatregelen. Ook de Ierse regering toont interesse. Geïnspireerd door het project heeft de minister van Onderwijs in november nieuwe richtlijnen uitgevaardigd voor het gebruik van mobiele telefoons op Ierse basisscholen.