Sabel van Indonesische verzetsheld Diponegoro herontdekt in Paleis Het Loo
Een sabel van de Indonesische verzetsheld Diponegoro lag ongezien decennialang in Paleis Het Loo. Tot voor kort wist vrijwel niemand dat het wapen in het paleis een bijzonder object is van een man die in Indonesië een legendarische reputatie heeft als strijder tegen de Nederlandse koloniale overheersing.
De verwachting is nu dat Indonesië, dat vorig jaar een grote collectie van roofkunst heeft teruggevraagd, de sabel terug wil.
Nederlandse onderzoekers hebben de herkomst van het wapen vastgesteld, vertellen ze vandaag in NRC. Een brief uit 1956 waarin het wapen te koop werd aangeboden was de aanleiding voor hun zoektocht. Die brief werd geschreven door familieleden van generaal Hendrik Merkus de Kock, de man die Diponegoro in 1830 arresteerde en een einde maakte aan de Java-oorlog. Zijn nazaten boden de sabel destijds als de sabel van Diponegoro te koop aan aan museum Bronbeek, dat gespecialiseerd is in de militaire geschiedenis van Nederland ten tijde van Nederlands-Indië.
De onderzoekers stuitten onlangs op die brief in het archief van museum Bronbeek. "Wij hadden de sabel niet in onze collectie, en waar hij wel was, wisten we niet", zegt onderzoeker Pauljac Verhoeven in het NOS Radio 1 Journaal. "We zijn meteen op zoek gegaan."
Diponegoro is uitgeroepen tot nationale held. In zijn wapens zit voor veel Indonesiërs de ziel - de pusaka - van Diponegoro.
Het museum heeft de sabel nooit gekocht; daar was geen geld voor. Maar een sabel die al jaren in Paleis Het Loo ligt en bekendstond als "het wapen van De Kock", blijkt de sabel van Diponegoro te zijn.
De Kock en zijn nazaten droegen het wapen na de verovering jarenlang. "Zoals talloze militairen door de eeuwen heen bewaarde hij het wapen van zijn belangrijkste tegenstander als aandenken aan de overwinning. Het was misschien ook een soort eerbetoon aan Diponegoro", zegt onderzoeker John Klein Nagelvoort.
Het wapen werd in 1974 door de familie van De Kock aan Paleis Het Loo in bruikleen gegeven, en later verkocht. Verhoeven zegt dat niemand de link legde met de sabel van Diponegoro, hoewel de sabel wel in 1956 zo aan Bronbeek was aangeboden.
Dat de oorsprong van de sabel zo lang niet herkend werd, komt mede door het bijzondere uiterlijk van het wapen. De Indonesische sabel is na verovering omgebouwd tot een Nederlands marinesabel. "Je ziet er niet aan af dat het een Indonesisch sabel is, dat zie je pas als je hem uit de schede haalt", zegt Verhoeven.
Verhoeven denkt dat de kans groot is dat Indonesië de sabel gaat terugvragen. "Diponegoro is uitgeroepen tot nationale held, een soort Willem van Oranje in Indonesië. In zijn wapens zit voor veel Indonesiërs de ziel - de pusaka - van Diponegoro."
Paleis Het Loo heeft voor de bekendmaking van de herontdekking de ambassade van Indonesië ingelicht, laat het paleis weten aan NOS. Indonesië heeft nog niet gereageerd.
