Van plots ontslag tot personeelsopstand, 106 uur crisis bij OpenAI
Het videogesprek is nog niet afgelopen, of Sam Altman kan z'n computer niet meer in. De topman van OpenAI, het bedrijf achter tekstgenerator ChatGPT en andere tools met kunstmatige intelligentie, is net op staande voet ontslagen door het bestuur. Altman is op dat moment in Las Vegas voor de Formule 1. Hij krijgt het nieuws op zijn hotelkamer te horen, blijkt uit een reconstructie van The Wall Street Journal
Het blijkt achteraf de start van 106 zeer turbulente uren. Het gebeurt zelden dat een succesvol techbedrijf in zo'n korte tijd van binnenuit eerst lijkt te imploderen, om dat uiteindelijk toch af te wenden. Wat is er gebeurd? Verslag van een vijfdaagse crisis.
Vrijdag
Altman logt op vrijdag 17 november rond het middaguur in (alle tijdstippen in dit artikel zijn Californische tijd, 9 uur vroeger dan Nederland) in voor een videogesprek. De uitnodiging daarvoor heeft hij een dag eerder van Ilya Sutskever gekregen. Hij is mede-oprichter van OpenAI, lid van het bestuur en een vooraanstaand AI-onderzoeker.
De leiding van OpenAI heeft besloten dat ze Altman gaan ontslaan. Het is Sutskever die hem dat vertelt. Altman krijgt dan ook te horen dat kort daarna een persbericht zal uitgaan. De vage formulering die daarin wordt gebruikt om Altmans vertrek te legitimeren - "niet altijd openhartig in communicatie" - zal het bestuur in de dagen erna achtervolgen.
Er is al een interim-CEO: technisch directeur Mira Murati. Microsoft, de belangrijkste partner van OpenAI, is compleet verrast door het nieuws. De top van het bedrijf hoort het nog geen tien minuten voor publicatie. In de dagen die volgen zal de softwaregigant zich nadrukkelijk met de zaak bemoeien.
Zaterdag
Vrijwel direct begint een campagne om Altman te laten terugkeren naar OpenAI. The Wall Street Journal beschrijft dat zijn huis op zaterdag een war room is met medewerkers van het bedrijf. Ze gebruiken X als platform om campagne te voeren: zowel Altman als andere medewerkers zijn erop actief en bereiken zo journalisten en investeerders die ook op X zitten.
Ook investeerders, waaronder Microsoft, oefenen druk uit op het bestuur om Altman te laten terugkeren. Even is er optimisme dat dit lukt. Maar er zijn ook signalen over twijfel binnen het bestuur en een deadline waarna medewerkers dreigen te vertrekken, wordt niet gehaald.
Zondag
Een dag later zou de ontknoping moeten volgen, met Altmans terugkeer. Een bericht op X waarin Altman laat zien die middag op het kantoor te zijn met een bezoekerspas en de boodschap dat het de "eerste en laatste keer is" dat hij die draagt, wordt op het medium miljoenen keren bekeken.
Dan verandert alles. OpenAI's bestuur kiest ervoor om een nieuwe tijdelijke CEO aan te wijzen. Murati, die sinds het ontslag van Altman de leiding had, staat namelijk aan zijn kant. Ze wijzen de mede-oprichter van Twitch aan.
Een paar uur later volgt onverwachts het nieuws dat Altman samen met andere collega's overstapt naar Microsoft. Het belang van de softwaregigant in dit verhaal is zeer groot. Niet alleen heeft Microsoft miljarden dollars geïnvesteerd in OpenAI; door de technologie van het bedrijf diep te integreren in de eigen software, heeft Microsoft zijn toekomst op AI-vlak verbonden aan die van OpenAI. Door Altman aan Microsoft te binden wil topman Satya Nadella beleggers geruststellen.
Maandag
Ondertussen broeit het flink onder medewerkers. In de nacht van zondag op maandag wordt er gewerkt aan een brief, gericht aan het bestuur. Hun vertrek en Altmans terugkeer worden geëist, anders stappen ze over naar Microsoft. Volgens The New York Times wordt dit "georkestreerd" door de top van het bedrijf.
Vrijwel alle medewerkers zetten hun naam onder de brief. Een signaal van loyaliteit, maar er stond ook een aandelenverkoop op het spel die medewerkers veel geld zou opleveren. Ook Sutskever, die Altman vrijdag nog ontsloeg, zet z'n naam onder brief en betuigt spijt op X. De brief lijkt achteraf het kantelpunt te zijn.
De druk op het bestuur loopt verder op. Nog altijd hebben zij niet helder kunnen uitleggen waarom Altman is ontslagen. Al zeggen bronnen tegen The Wall Street Journal wel dat het wantrouwen richting Altman zo groot was dat ze het "nodig vonden om bijna alles wat hij zei te controleren".
Dinsdag
De boel komt een dag later alsnog in een stroomversnelling. Die ochtend beginnen opnieuw onderhandelingen tussen Altman, het bestuur en de tijdelijke CEO. De gesprekken zullen uren duren. Pas rond 22.00 uur, in Nederland is het dan al woensdag 07.00 uur, is er witte rook. Sam Altman keert terug.
