NOS Nieuws•maandag 20 november 2023, 17:17

Partijprogramma's makkelijker te begrijpen dankzij nieuwe site

'Circulaire economie', 'morele vraagstukken' en 'voorwerp van zorg der overheid.' Allemaal termen die worden gebruikt in verkiezingsprogramma's in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen. Maar door deze moeilijke woorden zijn de programma's, en daarmee de politiek niet toegankelijk voor iedereen.

Met een nieuwe site, gebouwd met behulp van kunstmatige intelligentie, is het voortaan makkelijker om de verkiezingsprogramma's van partijen te begrijpen. Via Partijplein kun je standpunten lezen in een makkelijkere óf andere taal, waardoor de verkiezingen een stukje toegankelijker worden.

Met behulp van de website krijg je een completer beeld van de standpunten van partijen. Ook word je door de tool niet beïnvloed, wat bij andere stemtools wel het geval kan zijn.

Bij dit voorbeeld lees je hoe de VVD denkt over migratie. Eerst staat beschreven hoe het in het partijprogramma staat, daarna zie je het stukje in makkelijkere taal:

Oorspronkelijke taal:

Het migratiestelsel functioneert niet goed, op dit moment overkomt migratie ons. Als gevolg daarvan bepalen we niet zelf voor hoeveel en voor welke mensen er plek is in ons land, maar doen anderen dat. In het slechtste geval mensensmokkelaars en arbeidsuitbuiters. Het heeft in de afgelopen jaren een situatie van vrijwel ongeremde immigratie opgeleverd en dat is meer dan ons land aan kan. Het heeft de woningnood substantieel vergroot, het heeft geleid tot teveel arbeidsmigranten in sommige wijken en dorpen, het heeft de hele asielketen zwaar overbelast.

In het Eenvoudig Nederlands:

Op dit moment hebben we geen controle over het migratiesysteem. Anderen bepalen wie er naar ons land komen en hoeveel mensen er welkom zijn. Dit kan negatieve gevolgen hebben, zoals mensensmokkel en uitbuiting. Door deze onbeperkte immigratie is er een tekort aan woningen, zijn er te veel arbeidsmigranten in sommige wijken en dorpen, en is het hele asielproces overbelast.

Initiatiefnemers Khaled Tamimy, Paul Lodder en July Jagt kwamen tot het idee na het lezen van onder andere een artikel in NRC, over hoe een stemhulp je kan beïnvloeden. Daarin wordt politicoloog Martin Rosema aangehaald die onderzoek deed naar deze invloed. Rosema vertelde dat een stemhulp bij ongeveer vijf procent van de kiezers leidt tot een conclusie, "wat ongeveer gelijk staat aan zeven tot acht zetels in de kamer".

"Het kan zijn dat uit stemwijzers net een andere voorkeurspartij komt dan hoe je er echt in staat", zegt Tamimy tegen de NOS. "Soms begrijpen mensen een stelling niet en klikken ze daarom op 'neutraal' in plaats van 'mee eens' of 'mee oneens'. Daardoor is het uiteindelijke resultaat ook anders."

"We hopen hiermee mensen meer betrokken te krijgen bij de politiek, en dat ze op de hoogte zijn van onderwerpen en stellingen", zegt Tamimy. "Met de tool kunnen mensen specifieker zoeken op één onderwerp, want in een stemwijzer komt lang niet alles aan bod", aldus Tamimy.

Bij dit voorbeeld lees je hoe NSC denkt over de wooncrisis. Eerst staat beschreven hoe het in het partijprogramma staat, daarna zie je het stukje in makkelijkere taal:

Oorspronkelijke taal:

Onderdak is, net als water en voedsel, een primaire levensbehoefte. In de Grondwet staat: 'bevordering van voldoende woongelegenheid is voorwerp van zorg der overheid'. De gevolgen van de woningnood zijn niet altijd direct zichtbaar, maar hebben grote gevolgen voor mensenlevens. Door de schaarste aan woningen zijn woonlasten een steeds grotere kostenpost voor huishoudens en een belangrijke oorzaak van armoede. Geen woning hebben zorgt er ook voor dat kinderen in onzekerheid opgroeien. Wij beschouwen het gebrek aan woonruimte als een maatschappelijke crisis. Daar hoort dan ook een crisisaanpak bij.

In het Eenvoudig Nederlands:

Iedereen heeft een plek nodig om te wonen, net zoals eten en drinken. De overheid moet ervoor zorgen dat er genoeg huizen zijn. Het tekort aan huizen heeft grote gevolgen voor mensen. Huur wordt steeds duurder en zorgt ervoor dat mensen arm worden. Kinderen die geen huis hebben, groeien op in onzekerheid. We zien het tekort aan huizen als een crisis en er moet snel iets aan worden gedaan. We moeten meer huizen bouwen in verschillende prijsklassen. Provincies en gemeenten moeten sneller plannen maken en beslissingen nemen. Het is tijd om hier iets aan te doen.

De website beschikt over een zoekfunctie waardoor je zelf standpunten van partijen bij bepaalde onderwerpen kunt lezen. Je klikt eerst op de gewenste taal zoals Nederlands of eenvoudig Nederlands, of bijvoorbeeld Fries, Arabisch of Pools. Daarna kun je binnen jouw taal zoeken op onderwerpen.

Zoek je bijvoorbeeld op 'bestaanszekerheid' binnen het menu 'Eenvoudig Nederlands', dan krijg je de standpunten van alle partijen over dit onderwerp te zien, geschreven in makkelijkere taal.

Bij dit voorbeeld lees je hoe GroenLinks-PvdA denkt over het klimaat. Eerst staat beschreven hoe het in het partijprogramma staat, daarna zie je het stukje in makkelijkere taal:

Oorspronkelijke taal:

Klimaatverandering raakt ons allemaal en vraagt om een overheid die de regie neemt. Door nu in te grijpen voorkomen we verder menselijk leed en onherstelbare economische en ecologische schade. Dat is niet alleen noodzakelijk voor onszelf, maar ook voor volgende generaties en voor diegenen op de wereld die het zwaarst getroffen worden door de klimaat- en biodiversiteitscrisis. Daarom stellen we in het denken over onze economie en samenleving klimaat en natuur meer centraal.

In het Eenvoudig Nederlands:

Klimaatverandering raakt ons allemaal en het is belangrijk dat de overheid daar iets aan doet. Als we nu ingrijpen, voorkomen we verdere problemen en schade aan de economie en natuur die niet meer te herstellen zijn. Dit is niet alleen goed voor ons, maar ook voor toekomstige generaties en voor mensen die het meest te lijden hebben onder klimaatverandering en verlies van biodiversiteit. Daarom moeten we klimaat en natuur meer aandacht geven bij het nadenken over onze economie en samenleving.

Bij het maken van de website is gebruik gemaakt van kunstmatige intelligentie. "Op die manier kunnen de partijprogramma's makkelijk worden vertaald", zegt Tamimy. "Het is wel goed om te benoemen dat ook AI fouten kan maken", maant hij.

Ook kan de tool met behulp van AI "slim en intuïtief" zoeken binnen de verkiezingsprogramma's. "Als je bijvoorbeeld zoekt op 'advies middelbare school' dan krijg je óók resultaten waar die letterlijke woorden misschien niet exact zo in voorkomen. De tool snapt dan toch dat je waarschijnlijk wil lezen over 'onderwijs", aldus Tamimy.

Bij dit voorbeeld lees je hoe de PVV denkt over sociale zekerheid. Eerst staat beschreven hoe het in het partijprogramma staat, daarna zie je het stukje in makkelijkere taal:

Oorspronkelijke taal:

Onze sociale zekerheid beschermen we voor Nederlanders die tijdelijk een steuntje in de rug nodig hebben. We laten ons niet meer belazeren door fraudeurs. Uitkeringsfraude en misbruik van onze sociale zekerheid worden keihard aangepakt. Zelfstandigen zonder personeel gaan we niet pesten met nog meer regels en verplichtingen: we maken het voor hen mogelijk om betaalbaar en vrijwillig bij te verzekeren voor pensioen en arbeidsongeschiktheid.

In het Eenvoudig Nederlands:

We beschermen onze sociale zekerheid voor Nederlanders die tijdelijk extra steun nodig hebben. We laten niet toe dat fraudeurs ons bedriegen. We zullen hard optreden tegen uitkeringsfraude en misbruik van onze sociale zekerheid. We zullen zelfstandige ondernemers (ZZP'ers) niet lastigvallen met meer regels en verplichtingen: we zorgen ervoor dat ze op een betaalbare en vrijwillige manier verzekerd kunnen zijn voor pensioen en arbeidsongeschiktheid.

Deel artikel:

Partijprogramma's makkelijker te begrijpen dankzij nieuwe site

Advertentie via Ster.nl