Meerdere politieke partijen overtreden de privacywet door zonder toestemming volgcookies te plaatsen, blijkt uit onderzoek van de NOS. Bij de BoerBurgerBeweging (BBB), Forum voor Democratie (FvD), de SGP en Volt gaat het om overduidelijke overtredingen van de cookie- en privacywet.
"Deze partijen schenden de regels doordat ze advertentiesystemen inladen die zijn bedoeld om mensen in een later stadium te bereiken", zegt cookie-expert Rob van Eijk. Op die manier kan een partij bezoekers van zijn website later opnieuw bereiken met gepersonaliseerde advertenties, bijvoorbeeld op YouTube of een nieuwssite. Een bezoeker van een FvD-site kan zo dan bijvoorbeeld een advertentie van FvD krijgen. Van Eijk onderzocht zelf ook zes partijen, waaronder de vier overtreders, en bevestigt de bevindingen van de NOS.
Het plaatsen van dit soort cookies mag al sinds 2012 alleen met toestemming van de gebruiker. Maar de vier partijen blijken de marketingcookies al te plaatsen voordat gebruikers toestemming geven.
Fout
In een reactie laat BBB weten dat het om een fout gaat, en dat er wordt gewerkt aan een oplossing. "We gaan uitzoeken wat er mis ging, want het moet gewoon kloppen", zegt BBB-secretaris Henk Vermeer. Ook FvD spreekt van een vergissing. "We hebben veel tijd besteed aan het AVG-compliant maken van onze website. We waren ons niet bewust van deze fout", aldus een woordvoerder. De partij gaat dat aanpassen.
Volt, dat op zijn webshop Google-volgcookies plaatste, meldt dat het gaat om een fout van de Europese tak van de partij. De voorpagina is offline gehaald. "We zijn al bezig met een proces om de sites geheel cookievrij te maken." De SGP was niet bereikbaar voor commentaar.
We willen opheldering van deze politieke partijen.
De Autoriteit Persoonsgegevens reageert geschrokken. "Zonder iemands toestemming volg-cookies gebruiken, is absoluut niet toegestaan. We willen opheldering van deze politieke partijen", zegt een woordvoerder.
De toezichthouder heeft eerder in deze verkiezingscampagne alle partijen die meedoen een waarschuwende brief gestuurd om ze op de regels te wijzen. "En dan zijn er dus toch nog vier partijen bij wie de NOS volgcookies aantreft, daar schrikken we van."
Geen antwoord
Andere partijen, zoals D66, Nieuw Sociaal Contract (NSC) en de ChristenUnie, laden informatie van sites als Twitter, LinkedIn en YouTube in. Daardoor kunnen die sites ook cookies plaatsen bij gebruikers. Ook het CDA, 50Plus en Denk laden op die manier externe cookies.
"Anno 2023 is duidelijk dat dat niet hoort. Als je het netjes wil doen, moet je dat pas doen als mensen daar toestemming voor hebben gegeven", zegt Van Eijk. "Doe je dat niet, dan kunnen bedrijven als Google en Twitter meekijken met surfgedrag op die websites. Dat is gevoelige informatie, want het gaat om politieke voorkeur." D66 en CDA beloven in een reactie het probleem snel op te lossen.
"Dit speelt al jaren", zegt privacy-onderzoeker Floor Terra, die al langer onderzoek doet naar gebruik van volgcookies door politieke partijen. Terra, die de bevindingen van de NOS onderschrijft, heeft veel partijen herhaaldelijk gewaarschuwd. "Dan krijg ik de helft van de tijd niet eens antwoord."
In andere gevallen gaat het inderdaad om slordigheid. "Dan blijken ze per ongeluk volgcookies te hebben geplaatst." Terra heeft specifiek FvD en BBB al in 2021 op hun overtreding gewezen, maar zegt nooit een reactie te hebben gekregen.
Onder vuur
Dertien van de zeventien onderzochte politieke partijen gebruiken daarnaast Google Analytics, dat onder vuur ligt. Bij1 is het meest terughoudend: die partij plaatst zelfs geen cookies om bezoekers te tellen, wat veel partijen wel doen en ook mag zonder toestemming.
Gepersonaliseerde advertenties voor politieke doeleinden liggen sowieso onder vuur. Microtargeting wordt aan banden gelegd, als het aan de Europese Unie ligt. Advertenties aanbieden op basis van etniciteit, religie, geaardheid mag dan niet meer. Ook moet er meer transparantie komen.