Marijnissen wil 'waakhond ín coalitie' worden • Campagne gaat nauwelijks over zorg

Video: Marijnissen en Bontenbal spelen 30 Seconds

SP wil 'waakhond ín de coalitie' worden, maar niet met de VVD

De discussie gaat over de vraag of de partijen na de verkiezingen in de oppositie willen of willen aanschuiven bij een coalitie. De SP zit sinds haar entree in de Tweede Kamer, in 1994, in de oppositie. Marijnissen zou het liefst zien dat dat eindelijk verandert. "Wij willen van waakhond in de oppositie waakhond in de coalitie worden." Dat zal dan geen coalitie met de VVD worden, want die partij sluit ze uit. "Als de VVD weer in de regering komt, weten we één ding zeker: dan verandert er niets."

Bontenbal laat het van de uitslag afhangen of zijn CDA weer in een kabinet stapt. "Er zit een bepaalde charme in de oppositie", mijmert hij. "In de oppositie is het makkelijker, want je hoeft nooit een compromis te sluiten en te verdedigen. Tegelijkertijd hebben we ook idealen. We zijn net als voetballers: die willen ook liever niet op de bank zitten."

Marijnissen is het hartgrondig oneens met de stelling dat het in de oppositie makkelijker is. "Net alsof je dan voor spek en bonen meedoet." Ze wijst erop dat het juist de SP als oppositiepartij gelukt is het toeslagenschandaal boven water te krijgen.

SP wil af van eigen risico in de zorg, Bontenbal: kost wel 6 miljard euro

Marijnissen beklemtoont nog een keer dat het eigen risico in de zorg in haar ogen een boete op ziek zijn is, en dat ze daar vanaf wil. Ook een van de vragenstellers in de studio, die chronisch ziek is, geeft aan dat ze er niet voor gekozen heeft om ziek te zijn. Gezonde mensen betalen geen eigen risico.

Het CDA wil het eigen risico bevriezen op het huidige niveau van minimaal 385 euro per jaar. Maar helemaal afschaffen vindt hij geen goed idee. Dat scheelt zes miljard euro en die moet toch op de een of andere manier opgebracht worden. "Dan betalen we het toch weer allemaal", zegt Bontenbal. Marijnissen zegt daarop dat afschaffen ook kosten scheelt, want door het eigen risico zijn mensen zorg gaan mijden. Zonder financiële drempel gaan mensen eerder naar de dokter en blijven ze gezonder, is haar redenering.

Marijnissen: CDA en wij hebben grotendeels dezelfde kijk op de wereld

Omdat de twee lijsttrekkers het over de aanpak van het woningtekort grotendeels eens zijn, is de vraag of Marijnissen en Bontenbal op veel meer zaken op één lijn zitten. "We zitten dicht bij elkaar met onze kijk op de wereld. We vinden allebei dat de oplossingen niet van de markt of de staat moeten komen, maar uit de samenleving", erkent Marijnissen. Toch heeft ze ook kritiek op het CDA, omdat die partij zo vaak met de VVD in een kabinet is gestapt. Ze hoopt dat het CDA onder Bontenbal eindelijk echt afstand neemt van het neoliberalisme. "Dan hoop ik voor de SP dat jullie ook eens een keer kiezen voor regeringsdeelname", antwoordt Bontenbal.

CDA en SP willen meer regie van het Rijk om wooncrisis te lijf te gaan

Het eerste onderwerp bij NOS op 3 is de wooncrisis. Er moeten de komende jaren 400.000 woningen bijgebouwd worden, want velen zijn op zoek naar een huis. Zowel Marijnissen en Bontenbal willen dat de Rijksoverheid meer macht krijgt om plekken aan te wijzen waar nieuwbouw gepleegd kan worden. Volgens Bontenbal zijn het vaak de provincies en de gemeenten die dwars liggen als zijn minister, De Jonge, met plannen komt.

Ook Marijnissen wil meer regie van het Rijk. Omdat huizen gebouwd worden door grote projectontwikkelaars is wonen een verdienmodel geworden, vindt ze. De overheid moet weer zelf huizen gaan bouwen, maar dat gaat niet van vandaag op morgen. De snelste methode om meer woningen beschikbaar te krijgen is volgens de SP het aanpakken van de leegstand. Op dit moment staan er 60.000 woningen leeg in Nederland, zegt Marijnissen.

Kijk hier naar NOS op 3 met Lilian Marijnissen (SP) en Henri Bontenbal (CDA)

Demonstratie in Amsterdam over bestaandszekerheid

Ruim 1.000 mensen hebben in Amsterdam meegedaan aan de Dag voor Bestaanszekerheid. Met een mars, die ging van de Dam naar het Westerpark, riepen de deelnemers de politiek op meer voor mensen te doen die niet rond kunnen komen.

Campagne gaat nauwelijks over zorg

Uit een onderzoek van Ipsos in opdracht van de NOS blijkt dat de zorg voor heel veel kiezers het belangrijkste verkiezingsthema is. Toch speelt het in de campagne tot nu toe nauwelijks een rol, terwijl er pijnlijke keuzes gemaakt moeten worden om de zorg ook de komende jaren betaalbaar en voor iedereen toegankelijk te houden.

Het Nederlandse zorgsysteem staat nog steeds internationaal goed aangeschreven, maar de laatste jaren stapelen de problemen zich wel op. Er is een personeelstekort en de wachtlijsten voor verpleeghuizen en de ggz zijn lang. Politici mijden het thema liever.

Terugkijken: kijk hier het radiodebat van gisteren terug

Samenvatting van de dag van gisteren

In het NOS Radio 1 Journaal was in de ochtend Stephan van Baarle van Denk te horen, die zei dat er een "klimaat van demonisering" tegen hem wordt gecreëerd. Hij vindt dat dat moet stoppen. Het valt hem zwaar dat hij vanwege zijn uitlatingen over de oorlog tussen Israël en Hamas door sommigen beschuldigd wordt van "Jodenhaat".

Op NPO Radio 1 was het eerste grote verkiezingsdebat, waar 16 lijstrekkers aan mee deden. Een opvallend punt was dat VVD-leider Yeşilgöz duidelijk afstand nam van PVV-leider Wilders. Enkele maanden geleden zei Yesilgöz dat ze samenwerking met de PVV niet uitsloot, zoals haar voorganger Rutte wel deed. Maar in het debat was van deze toenadering weinig meer te merken en botsten de twee partijen over het asielbeleid.

Bij NOS op 3 waren Laurens Dassen (Volt), Chris Stoffer (SGP) en Edson Olf (Bij1) om te praten over migratie en klimaat.

In Nieuwsuur was Mirjam Bikker van de ChristenUnie te gast. Duidelijk werd dat het bij die partij de laatste jaren vaak schipperen was tussen eigen principes en de macht.

Welkom

Welkom in het liveblog over de campagne van de Tweede Kamerverkiezingen. Het blog van gisteren lees je hier terug.