Groenere steden tegen extreme hitte. Hogere dijken om miljardenschade door overstromingen te voorkomen. Al in de komende jaren zijn aanvullende besluiten nodig om Nederland beter voor te bereiden op klimaatverandering, later deze eeuw. Dat blijkt uit verschillende reacties op de nieuwste klimaatscenario's van het KNMI. Volgens zowel demissionair minister Mark Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) als de Unie van Waterschappen geven de nieuwe scenario's daar alle aanleiding toe.
"Om toekomstige schade en ellende te voorkomen, pleiten we ervoor om zowel voor waterbeheer als voor ruimtelijke keuzes, voor bijvoorbeeld woningbouw, uit te gaan van de bovenkant van de klimaatscenario's, en 2100 als zichtjaar aan te houden", stelt de Unie van Waterschappen. Ook al is nog niet duidelijk hoe snel het klimaat verandert, toch bepleit de Unie nu te kiezen "voor een robuuste aanpak en opties open te houden voor toekomstige maatregelen".
Minister Harbers zegt dat veel dijken nu al versterkt worden met oog op de situatie in 2050. Volgens hem moet er ook verder vooruitgekeken worden. "Want als het om water en klimaat gaat, is 2050 eigenlijk morgen. Dus we hebben nu al informatie in handen om te kijken wat we voor de tweede helft van deze eeuw moeten voorbereiden en voor de periode daarna." Hij erkent dat dit veel geld gaat kosten. "Maar niks doen, kost nog veel meer."
Waterveiligheid
Harbers legt uit dat zonder maatregelen de schade van overstromingen en wateroverlast tot 2050 kan oplopen tot 170 miljard euro. "En voor minder dan dat bedrag kunnen we die schade voorkomen, als we wel aan de slag gaan", zegt hij. Nederland zal zich moeten realiseren dat waterveiligheid "wel wat gaat kosten".
In de vier klimaatscenario's die het KNMI vandaag presenteerde, zitten grote verschillen op gebieden als het aantal zomerse en winterse dagen en ook op het gebied van regenval en zeespiegelstijging.
De scenario's lopen zover uiteen, omdat op dit moment nog niet te zeggen is in hoeverre de mensheid erin slaagt om de uitstoot van broeikasgassen snel naar beneden te brengen. Ook kan het KNMI niet zeggen hoe groot de kans is dat het meevalt, zegt hoofddirecteur Maarten van Aalst van het KNMI. "Er is geen waarschijnlijkheid in de verschillende scenario's. We moeten met de hele range rekening houden."
Wel heeft Nederland een keuze in wat het doet aan het verlagen van de eigen uitstoot, zegt hij. "We kunnen daar in ieder geval als Nederland heel erg ons best voor doen. En daar moeten we ook Europa in meenemen en uiteindelijk de rest van de wereld. De nieuwe scenario's laten natuurlijk vooral zien dat het de moeite waard is om te zorgen dat we in de lage uitstootscenario's terecht komen."
Groener en koeler
Vooral in de hoge uitstootscenario's komt er meer extreme hitte voor in Nederland. We hebben voor het eerst 40 graden gezien in 2019, zegt Van Aalst: "In het hoogste scenario zou dat eind deze eeuw bijna elke zomer kunnen voorkomen". Dit leidt tot een hogere sterfte. Daarom zouden vooral steden zich moeten aanpassen, zegt de KNMI-directeur. "Een groenere stad is een koelere stad."
Op dit moment worden er al nieuwe woonwijken gebouwd, die rekening houden met meer hitte en zwaardere regenval. Bijvoorbeeld in deze nieuwbouwwijk in Dordrecht:
Volgens milieuorganisaties en andere ngo's bevestigen de nieuwe scenario's dat het tijd is voor actie. De zogenoemde Klimaatcrisis Coalitie, een samenwerkingsverband van onder meer Oxfam Novib, de FNV, Extinction Rebellion en Milieudefensie, stelt: "Keer op keer komen we tot dezelfde conclusie: de klimaatcrisis is in volle gang, met weersextremen die zorgen voor ongelijkheid op vele vlakken." Daarom organiseert de Coalitie een Mars voor Klimaat & Rechtvaardigheid op 12 november in Amsterdam.
Ook Vogelbescherming Nederland reageert "gealarmeerd" op de nieuwste scenario's, want voor veel vogelsoorten is dit slecht nieuws. Sommige vogelsoorten zullen definitief uit Nederland verdwijnen, zegt de Vogelbescherming, zoals de zwarte specht, kanoet en de fitis. Andere soorten komen er juist bij, zoals de kleine zilverreiger, bijeneter en de cetti's zanger. De organisatie benadrukt dat de natuur "onze belangrijkste bondgenoot is" bij het tegengaan van klimaatverandering. "Het houdt water vast, het verkoelt, het legt CO2 vast en het beschermt ons."
