Wat zegt de kandidatenlijst van NSC over de koers van Omtzigts partij?
Het verkiezingsprogramma van NSC laat nog even op zich wachten, maar gisteren presenteerde Pieter Omtzigt wel al de kandidatenlijst. Wat is er uit de lijst af te leiden over de koers en speerpunten van Nieuw Sociaal Contract?
Praktisch gezien betekent de lijst met 44 namen dat de partij er rekening mee houdt uit het niets de grootste te worden. Deze zomer zei Omtzigt nog dat hij mikte op "verantwoorde groei" omdat hij vreesde voor LPF-achtige taferelen, maar nu wil hij "voor elk scenario klaar zijn". In de Peilingwijzer, een gewogen gemiddelde van verschillende peilingen, staat NSC bovenaan met 25 tot 31 zetels.
De afgelopen tijd werd er gespeculeerd dat Omtzigt de groei enigszins zou beperken door bijvoorbeeld minder namen op de kieslijst te zetten of door niet in alle zogenoemde kieskringen mee te doen. Maar daar is geen sprake van, benadrukte de partijleider gisteren: Nieuw Sociaal Contract komt in het hele land op het stembiljet.
CDA'ers en een Fryske Nasjonale Partij-wethouder
De belangstelling voor een plekje op de lijst was groot: er kwamen meer dan 2432 sollicitatiebrieven binnen. Daarvan zijn er dus 44 overgebleven. Een aanzienlijk deel daarvan heeft een verleden bij het CDA. Van de eerste zes heeft er slechts eentje géén ervaring bij de partij waar Omtzigt twee jaar geleden vertrok vanwege een conflict.
Buiten de top van de lijst zijn nog meer ex-CDA'ers en andere (oud-)politici terug te vinden, onder wie een voormalig VVD-Kamerlid, een Fryske Nasjonale Partij-wethouder en een oud-50Plus-Kamerlid. Veel ervaring uit het politieke midden dus, met het zwaartepunt lichtelijk rechts van het midden.
Die keuze voor politieke ervaring is best opvallend voor een nieuwe partij. Nieuwe partijen kiezen er nog weleens voor om zichzelf op afstand van 'Den Haag' te plaatsen door juist apolitieke kandidaten op de lijst te zetten. Maar Pieter Omtzigt kiest daar niet voor.
Groningen en kinderopvangtoeslagaffaire
En ook de niet-beroepspolitici op de lijst zijn veelal mensen met ervaring die 'het systeem' kennen. Er staat een strafrechter op, een pensioenexpert, een officier van justitie, een oud-ambassadeur, een microbioloog/columnist, een directeur van een woningcorporatie, ambtenaren en mensen uit het bedrijfsleven.
Verder heeft de partij ook nog expertise binnengehaald rond twee grote misstanden van de afgelopen jaren: de kinderopvangtoeslagaffaire en 'Groningen'. Zo staat Sandra Palmen op plek 5. De voormalig jurist van de Belastingdienst speelde een grote rol in de toeslagaffaire met haar 'memo Palmen', waarin ze tevergeefs waarschuwde voor het falende systeem.
En op nummer achttien staat Faith Bruyning, die zelf slachtoffer is van het schandaal dat mede dankzij Omtzigt aan de oppervlakte kwam. Verder staat op nummer 22 Annemarie Heite, een van de boegbeelden van de strijd tegen de gevolgen van de gaswinning in Groningen.
De kandidaten in de top van lijst hebben te maken met 'goed bestuur', zegt Pieter Omtzigt:
De schat aan ervaring moet leiden tot echte verandering, schetst nummer 10 (en woningcorporatiedirecteur) Merlien Welzijn. "Ik heb het gevoel dat bij deze partij goed in zicht is hoe breed en hoe diep de problematiek zit", zei Welzijn bij de presentatie van de lijst. "En dat er dus meer nodig is dan een simpel pakket van maatregelen of een plannetje van aanpak."
Maar wat moet er precies anders? Omtzigt zelf zei eerder dat speerpunten van zijn partij 'goed bestuur' en 'bestaanszekerheid' zijn. Voor dat eerste zouden er onder meer een nieuw kiesstelsel en betere toezichthouders moeten komen. Voor dat tweede, wat voor meer partijen een belangrijk thema is, wil hij de voedselarmoede en het woningtekort aanpakken.
Hoewel NSC nog geen programma heeft, is er al wel iets af te leiden uit de grondslagen van de partij. Zo staan "persoonlijke verantwoordelijkheid, gezin, familie en gemeenschappen, en gespreid privaat" centraal. En verder is het "maatschappelijk middenveld" belangrijk. Dat klinkt een beetje als het CDA, en dat is natuurlijk niet zo gek aangezien Omtzigt daar niet om inhoudelijke redenen is vertrokken.
Maar hoe dit allemaal gaat uitkristalliseren in een programma met concrete voornemens en plannen blijft nog even ongewis. De kandidaten nemen, onder leiding van lijstaanvoerder Omtzigt, nog een paar weken om tot een definitief verkiezingsprogramma te komen.
