Oktoberfest wordt duurzamer en inclusiever, maar geen 'Woke-toberfest'
Met zes miljoen bezoekers is het jaarlijkse Oktoberfest in München een van de grootste volksfeesten ter wereld. Maar een deel van de folklore stond de laatste jaren toenemend ter discussie. Zo waren de bergen vlees en bier weinig duurzaam en werden bepaalde elementen van het festival als seksistisch en racistisch ervaren.
Maar het Oktoberfest past zich aan. "188 jaren traditie en vooruitgang kunnen best samengaan."
In de video zie je wat er allemaal verandert - en wat de feestgangers daarvan vinden:
De Wiesn, zoals het feest in de Beierse volksmond wordt genoemd, duurt dit jaar liefst achttien dagen. Traditiegetrouw concurreren Beierse brouwerijen met elkaar in indrukwekkende tenten, waar duizenden mensen zich tegelijkertijd laven aan bier, worst en Bretzel.
Maar op de menukaart prijken steeds vaker ook biologische en vegetarische gerechten als tofu en paddenstoelen. Brouwerij Paulaner verkoopt dit jaar voor het eerst biologische Hendl, scharrelkip afkomstig van duurzame houderijen in de regio.
Klimaatneutrale brouwerij
Dat zijn stappen in de goede richting, meent gemeenteraadslid Anja Berger (Grünen), die op het Oktoberfest fungeert als intermediair tussen het progressieve stadsbestuur en de doorgaans conservatievere middenstand. "Een aantal brouwerijen opereert hier nu klimaatneutraal. Stroom komt van zonnepanelen, de warmwaterleidingen worden in de keukens ook als verwarmingselementen gebruikt en er wordt scherp gelet op verspilling van eten."
Zo ook in feesttent Schottenhamel. Het familiebedrijf onder leiding van Christian Schottenhamel staat al 156 jaar onafgebroken op het Oktoberfest. Hij weet hoe het is om tradities te behouden en tegelijkertijd met de tijd mee te gaan.
"De klimaatcrisis gaat ook mij aan het hart", zegt hij. "Bepaalde zaken moet je veranderen, al gebeurt het meeste daarvan achter de coulissen, zonder dat gasten het merken. Want laten we eerlijk zijn, de meeste mensen willen nog steeds de originele Oktoberfest-ervaring, met Hendl, Haxe en Schweinsbraten. Maar wie duurzaam en vegetarisch wil, kan bij ons terecht."
Het is een teken des tijds. Ook in Duitsland woedt een maatschappelijke discussie over veranderende normen. Die gaat over meer dan klimaat en diervriendelijkheid, zo blijkt verderop op het feestterrein.
Wie na al dat bier toe was aan een koffie, kon de afgelopen zeventig jaar terecht in grand café Mohrenkopf, wat 'moorkop' betekent. Maar Katharina Wiemes, derdegeneratie-eigenaar, heeft vorig jaar de naam veranderd in Café Theres'. "Ik vond het echt niet meer gepast. We kunnen best vasthouden aan tradities en tegelijkertijd de uitdagingen van de moderne tijd aangaan."
Racistische plaatjes
Veel meer ophef was er over de aangrenzende Oktoberfest-kermis. Wie de afgelopen jaren een ritje maakte in draaimolen Voodoo-Jumper, zweefde elk rondje langs een schildering waarop een aap een bikini-topje van een witte vrouw trekt, terwijl een zwarte eilandbewoner met stereotiepe uiterlijke kenmerken haar ontblote boezem verlekkerd aankijkt.
Verderop in blikjeswerptent Crazy Alm keek een zwarte man stiekem onder de rok van een witte vrouw in Beierse klederdracht. De attracties reisden jaren zonder problemen langs Duitse stadspleinen, maar afgelopen lente ontstond ineens een storm van kritiek; aanvankelijk op sociale media en daarna in kranten.
"De afbeelding waren overduidelijk racistisch en seksistisch", concludeert gemeenteraadslid Berger. "De eigenaren hebben dat weliswaar nooit met kwade bedoelingen gedaan, maar tijden veranderen en daarmee ook normen en waarden. Sommige zaken worden nu anders ervaren dan jij destijds hebt bedoeld en dan moet je wat doen."
Dat is inmiddels gebeurd. De uitbaters hebben de panelen op eigen kosten overgeschilderd, wat weer leidde tot hevige tegenreacties. Sommige bezoekers en conservatieve media vinden dat het maatschappelijke debat doorslaat en het traditionele karakter van Oktoberfest bedreigt. Volgens de krant Bild moet het festival geen "Woke-toberfest" worden.
Ook Clemens Baumgärtner, politicus van de conservatieve CSU en de grote baas van het Oktoberfest, ergert zich. "Ik zie vooral politieke motieven achter de ophef. In winkels en zelfs in kerken zie je naakte afbeeldingen. Dat is geen probleem, maar op het Oktoberfest ineens wel. Omdat men weet dat het media-aandacht en politiek momentum kan creëren. Deze affaire had ook makkelijk in kleine kring afgehandeld kunnen worden."
Dat vindt uitbater Schottenhamel ook. "Veel oudere mensen willen de oude tradities behouden, en dat wil ik persoonlijk ook. Maar ik wil tevens vermijden dat we hysterisch met dit soort thema's omgaan. Het moet een geleidelijk proces zijn."
Daarover zijn hij en de andere uitbaters op de Wiesn voortdurend in gesprek met het stadbestuur. Snel gaat dat volgens gemeenteraadslid Berger niet. "Veranderingen gebeuren hier niet van vandaag op morgen, dat is duidelijk. Maar ik zie vooruitgang. En zaken verbieden, dat heeft geen zin. We zullen het gezamenlijk moeten oplossen."