In Europa en wereldwijd volgde deze zomer het ene weersextreem op het andere. In Nederland was dit seizoen juist, gemeten over de drie zomermaanden, tamelijk gemiddeld. Juni was recordzonnig, warm en droog, juli en augustus waren juist weer nat, maar wat betreft de hoeveelheid zon en temperatuur normaal. "Je zou kunnen zeggen dat Nederland de dans is ontsprongen. Zoveel contrast in één zomer is heel bijzonder", zegt Peter Siegmund van het KNMI.
Hoe het komt dat Nederland minder getroffen werd door weersextremen dan veel andere Europese landen, is onduidelijk. In Zuid-Europa was het deze zomer erg heet en droog. Dat vormde een contrast met de enorme hoeveelheid regen die daarna in verschillende landen kwam. Het noorden van Italië kreeg meerdere keren te maken met noodweer. Vooral de enorme hagelbuien kregen veel aandacht.
Hoewel in Nederland veel mensen waarschijnlijk deze zomer niet als bijzonder 'mooi' hebben ervaren, was het toch een "zeer warme en zonnige zomer", aldus het KNMI. De gemiddelde temperatuur was 18,4 graden. Dat is bijna een graad warmer dan het langjarig gemiddelde van 17,5 graden Celsius. De zomer komt daarmee in de top-10 van warmste zomers sinds het begin van de metingen.
Link met klimaat
Dat zo veel landen te maken kregen met hetzij extreme hitte, dan wel extreme regenval, is volgens Siegmund toeval. "De atmosfeer heeft een geheugen van twee weken, zou je kunnen zeggen. Dus extremen die verder uit elkaar liggen, hebben geen verband met elkaar." Wel is er geregeld een link met klimaatverandering. Zo keken onderzoekers naar de enorme hitte in juli, die tegelijkertijd Europa, de VS en China trof.
In China en de VS werden zelfs temperaturen van rond de 50 graden gemeten. Ook bleef de hitte erg lang hangen. Zonder klimaatverandering waren de bizar hoge temperaturen "vrijwel onmogelijk" geweest, concludeerden de wetenschappers. In China is de kans op zulk weer nu vijftig keer waarschijnlijker geworden dan voor de periode dat de uitstoot van broeikasgassen begon, ruim 150 jaar geleden. Deze weersextremen zijn volgens de onderzoekers inmiddels niet meer uitzonderlijk.
De maand juli is dan ook de boeken ingegaan als de warmste hele maand op aarde ooit gemeten. Ook de temperatuur van de oceaan was en is uitzonderlijk (zie onderstaande grafieken). Oceaan-experts zijn overdonderd door de temperaturen die in het oceaanwater worden gemeten. Zo zei hoogleraar Erik van Sebille van de Universiteit Utrecht eerder: "We kijken hier naar iets wat we nog nooit hebben meegemaakt. Als je me eerder dit jaar had gevraagd of dit zou kunnen, dan had ik gezegd: nee, dat kan helemaal niet."
Vooral in de Noord-Atlantische Oceaan is er nog steeds een ongekend hoge oppervlaktetemperatuur, zegt professor Caroline Katsman van de TU Delft. "Wat de mogelijke gevolgen zijn voor oceaanstromingen en het klimaat is nog heel lastig te duiden. Waarschijnlijk is het een samenloop van verschillende processen. Maar omdat we heel weinig metingen hebben van de temperatuur onder het zeeoppervlak, is dit moeilijk te controleren."
NOS
NOS
Ook voor Willemijn Hoebert, weerpresentator van de NOS, was het een buitengewone zomer. Ze merkte dat vooral in de appgroep waarin ze zit met bijna 150 weerpresentatoren uit de hele wereld. "Het begon al begin juni met 46 graden in Iran. Daarna een waarschuwing voor extreme droogte in Denemarken, de hoge temperatuur in het zuiden van Nederland, bosbranden in Canada, en toen zaten we nog niet eens op 10 juni. Daarna is het maar doorgegaan."
Er waren hittegolven in de oceaan, ineens op 10 juli een bericht over sneeuw in Zuid-Afrika, de storm Poly, hagelstenen in Italië. Geregeld neemt ze het mee in haar weerbericht op radio of televisie. "Maar ik word er ook een beetje onrustig van. Er gebeurt zoveel en ook zoveel tegelijk. En dan zijn er soms ook weer berichten over nieuwe olieboringen of een steenkoolmijn die langer openblijft", zegt ze, daarmee verwijzend naar het verbranden van fossiele brandstoffen als belangrijkste oorzaak van klimaatverandering.
"Het maakt dat ik soms de neiging krijg m'n kop in het zand te steken. Want waarom wordt dit niet voldoende gezien door overheden en grote bedrijven? Die zouden veel meer hun verantwoordelijkheid moeten nemen", vindt Hoebert. "Bedenk ook: lang niet alles haalt het nieuws. Je zou om de dag wel een artikel over weersextremen kunnen schrijven, zo veel gebeurt er op dit moment."
