Zwangerschapsvergiftiging op te sporen met simpele bloedtest

De Katholieke Universiteit Leuven in België heeft een nieuwe manier gevonden om het risico op zwangerschapsvergiftiging op te sporen. Zwangeren met een verhoogd risico kunnen preventief medicijnen innemen, nog voordat ze symptomen ontwikkelen. Het risico op een vroeggeboorte en zieke moeders die blijvende schade overhouden wordt daarmee verkleind.

In Nederland krijgt 1 tot 5 procent van de zwangere vrouwen te maken met zwangerschapsvergiftiging. Dat kan leiden tot vroeggeboortes, waardoor er ernstige complicaties bij de baby en bij vrouwen kunnen ontstaan.

Voor het onderzoek werd het dna van de placenta van 498 vrouwen in België vergeleken. De onderzoekers zagen een verschil in de structuur van het dna bij vrouwen die vroegtijdige zwangerschapsvergiftiging ontwikkelden en vrouwen die dat niet kregen.

"Het mechanisme achter dit verschil is nog niet bekend, maar het laat ons nu al wel toe om vrouwen met een verhoogd risico te identificeren. Zo kunnen we hen behandelen nog voordat symptomen opduiken", zegt hoogleraar Bernard Thienpont.

'Betrouwbaarder en minder complex'

Voor het onderzoek werd het dna van de placenta afgenomen via een bloedonderzoek, rond de twaalfde week van de zwangerschap. Op dat moment laten vrouwen al vaak bloed afnemen voor de Niet-Invasieve Prenatale Test (NIPT).

Volgens de KU Leuven zijn andere, bestaande screenings minder betrouwbaar of complexer. Zo ontwikkelden wetenschappers van het UMC Amsterdam drie jaar geleden een andere test om zwangerschapsvergiftiging mee op te sporen.

Ook daarin wordt gezocht naar erfelijke afwijkingen in het bloed, maar er wordt gekeken naar het rna, en niet naar het dna.

Volgens Thienpont is de test van het UMC complexer, omdat het extraheren van rna moeilijker is dan het extraheren van het dna. Bij de NIPT-test wordt bovendien sowieso al dna afgenomen, waardoor een extra test in het geval van het Leuvense onderzoek niet nodig is.

Ook benoemt Thienpont het feit dat hun test "gevoeliger" is. "Er waren meer vrouwen met zwangerschapsvergiftiging die wij correct identificeerden", zegt hij tegen de NOS.

De Leuvense onderzoekers richtten zich bovendien specifiek op vrouwen die in een vroeg stadium zwangerschapsvergiftiging ontwikkelden. Bij hen treden de meeste complicaties op.

Aspirines

De behandeling bestaat uit het innemen van aspirines, die ervoor zorgen dat de zwangerschapsvergiftiging pas later ontstaat. Hierdoor kan een inleiding in een vroeg stadium - en dus een vroeggeboorte - worden voorkomen.

"Zeker in de laatste fase van een zwangerschap, kunnen enkele weken een groot verschil betekenen voor de ontwikkeling en gezondheid van een baby", schrijft onderzoeker Marie De Borre. Het is volgens de onderzoekers niet wenselijk om alle zwangere vrouwen preventief aspirine te laten innemen.

Vroeggeboorte

Bij zwangerschapsvergiftiging krijgen zwangeren een hoge bloeddruk en verliezen ze eiwit via hun urine. De klachten komen meestal rond de twintigste week van de zwangerschap. Zo'n vergiftiging kan leiden tot orgaanschade, en in zeldzame gevallen kan de moeder of het kind eraan overlijden.

Om die situatie te voorkomen worden zwangere vrouwen ingeleid, soms nog voordat ze 32 weken zwanger zijn. Vroeggeboren baby's kunnen vervolgens ernstige complicaties ontwikkelen. Waardoor zwangerschapsvergiftiging wordt veroorzaakt is nog niet bekend. Hierdoor is het volgens de onderzoekers lastig om vast te stellen wie risico loopt.

'Prachtige studie'

Hoogleraar verloskunde aan het Radboudumc Marc Spaanderman ziet de voordelen van de nieuwe test ten opzichte van andere testen. "Het is een prachtige studie, die een stap verder gaat dan de eerdere stappen die al gemaakt zijn." De nieuwe test is volgens hem veel toegankelijker dan andere tests.

Volgens Spaanderman kan de winst voor zwangeren en baby's groot zijn, als de test snel uitsluiting kan geven over een verhoogd risico, en de zwangere dus op tijd kan beginnen met het innemen van aspirines. De hoogleraar deed eerder onderzoek naar zwangerschapsvergiftiging, maar was niet bij dit onderzoek betrokken.

"Als je zwangerschapsvergiftiging kan voorkomen is niet alleen de uitkomst voor de baby beter, maar ook zorgkosten kunnen mogelijk worden verminderd, en de moeder hoeft niet ziek te worden." Spaanderman wijst op mentale klachten en hart- en vaatziekten die vrouwen met zwangerschapsvergiftiging kunnen ontwikkelen.

De onderzoekers van de KU Leuven denken dat het onderzoek in de toekomst gelijktijdig kan worden gedaan met de NIPT-test. "Maar eerst gaan we nog aan de slag om onze nieuwe methode op grotere schaal uit te rollen, verder te valideren en te optimaliseren", zegt Thienpont.