Dit weten we over de dood van Jevgeni Prigozjin
Ten noordwesten van Moskou stortte gistermiddag een privévliegtuig met tien inzittenden neer. Aan boord zat Jevgeni Prigozjin, de baas van het Wagner-huurlingenleger. Gisteren meldde de Russische civiele luchtvaartdienst al dat hij op de passagierslijst stond, vandaag condoleerde president Poetin de familie van Prigozjin.
Wat is er gisteren gebeurd?
- Flightradar24 pikte om 16.46 uur Nederlandse tijd het signaal op van een Embraer Legacy 600 die van een vliegveld bij Moskou was opgestegen. Dat toestel wordt volgens Flightradar 24 met Wagner in verband gebracht. Het zette koers naar Sint-Petersburg, klom naar een hoogte van 8500 meter en zakte daarna weer naar 6000 meter. Vanaf 17.20 uur kwamen er geen data meer door.
- Aan het begin van de avond meldde een Telegramkanaal van Wagner dat het hoofd van de organisatie, een "Held van Rusland, een echte patriot voor zijn Moederland Jevgeni Viktorovitsj Prigozjin was omgekomen door acties van verraders van Rusland".
- Russische staatsmedia meldden dat bij de plaats Tver, zo'n 150 kilometer ten noordwesten van Moskou, een vliegtuig was neergestort. Volgens de passagierslijst waren tien mensen aan boord, onder wie Prigozjin, zijn plaatsvervanger Dmitri Oetkin en andere Wagner-officieren.
- Bewoners van een dorp in de buurt zeggen dat ze een knal hoorden en het toestel toen naar beneden zagen komen. Die knal klonk als een donderslag. Er was geen echo. Op video's die op sociale media rondgaan, is te zien dat het vliegtuig als een baksteen naar beneden komt, omgeven door rook. Een vleugel ontbreekt. Een getuige die het toestel zag neerkomen, bevestigt dat. Luchtvaartdeskundigen achten het mogelijk dat het toestel is neergehaald met een raket.
Het toestel kwam loodrecht naar beneden:
- Persbureau RIA Novosti schrijft dat een brokstuk van het toestel op 2 kilometer van de rest van het wrak ligt. Mogelijk is dat de ontbrekende vleugel.
- De resten van de inzittenden van het toestel zijn teruggevonden. Het is onduidelijk of ze zijn geïdentificeerd.
- De Russische justitie is een strafrechtelijk onderzoek begonnen.
Wie zit er achter het neerstorten?
Verondersteld dat het vliegtuig is neergehaald, is het aannemelijk dat Poetin daarachter zit. Prigozjin gaf zijn mannen twee maanden geleden opdracht om naar Moskou op te trekken om het ontslag van de Russische legertop af te dwingen. President Poetin sprak van "verraad", "een dolkstoot in de rug" en zwoer wraak.
Prigozjin brak de mars af en de Wagner-strijders kregen de belofte dat ze niet gestraft zouden worden. Prigozjin zelf werd niet vervolgd. Maar in Rusland worden verantwoordelijken van iets dat het Kremlin niet bevalt vaker pas veel later bestraft.
Ook Ruslandkenner Hubert Smeets denkt dit de wraak van Poetin is voor Prigozjins mars op Moskou. "Poetin wist misschien niet wanneer het zou gebeuren. Het gaat erom dat hij geknikt heeft op het moment dat het moordplan beraamd werd en hem werd voorgelegd. De rest is dan aan zijn ondergeschikten."
Hoe is op het nieuws gereageerd?
- De Amerikaanse president Biden gaat ervan uit dat Prigozjin inderdaad is omgebracht. "Ik weet niet wat er er precies gebeurd is, maar ik ben niet verbaasd", zei hij. "Er gebeurt weinig in Rusland waar Poetin niet achter zit."
- Ook een adviseur van de Oekraïense president Zelensky twijfelt niet aan de toedracht. "De demonstratieve eliminatie van Prigozjin en de Wagner-leiding, twee maanden na de staatsgreep, is een signaal van Poetin voor de Russische elite in verband met de verkiezingen volgend jaar. 'Kijk uit! Niet loyaal zijn, betekent de dood'", zegt Mykhaïlo Podolyak.
- "We moeten vrezen dat Rusland met of zonder Wagner doorgaat met zijn cynische spel, niet alleen in Oekraïne maar vooral in Afrika", zegt de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Baerbock. "En we moeten niet vergeten dat Prigozjin en Wagner verantwoordelijk zijn voor gruwelijke misdaden tegen het Oekraïense volk en in diverse Afrikaanse landen."
- "Het is erg moeilijk om iemand te vinden die denkt dat dit toeval is", zegt de Poolse minister van Buitenlandse Zaken Rau. "Politieke tegenstanders van wie Poetin denkt dat ze een bedreiging zijn, sterven geen natuurlijke dood."
- Vandaag condoleerde president Poetin de familie van Prigozjin. Hij noemde hem een "getalenteerde zakenman" die hij al sinds de jaren 90 kende.