Polen laat met militaire parade ambitieuze plannen voor de krijgsmacht zien

• Christiaan Paauwe

  verslaggever Midden- en Oost-Europa

Amerikaanse Himars-raketsystemen, Abrams-tanks en ander nieuw wapentuig rolden vanmiddag door het centrum van Warschau. Voor het eerst in jaren werd een grootschalige militaire parade gehouden op de 'Dag van de Krijgsmacht'. Die valt symbolisch op de dag van een Poolse overwinning op Sovjet-Rusland, een eeuw geleden. De parade had een duidelijke boodschap: Polen heeft ambitieuze plannen voor defensie.

De regering wil de komende jaren de grootste landmacht binnen de EU optuigen. De cijfers liegen er niet om. Polen gaat dit jaar naar verwachting 4 procent van het bbp uitgeven aan defensie. Dat is twee keer meer dan de NAVO-norm, en relatief zelfs meer dan wat de VS uitgeeft. Ter vergelijking: Nederland geeft dit jaar 1.6 procent van het bbp uit aan defensie, en wil uiteindelijk naar 2 procent.

Het aantal manschappen in de Poolse krijgsmacht moet de komende jaren ongeveer verdubbeld worden naar 300.000 mensen. Daarom werden de afgelopen dagen door heel Polen militaire 'picknicks' georganiseerd. Om het publiek enthousiast te krijgen voor de defensie-uitgaven, maar ook om personeel te rekruteren.

Bekijk hier beelden van de parade in Warschau vanmiddag:

Ook op een plein in het dorpje Kamiensk, twee uur rijden van Warschau, is zo'n picknick. In een hoek klimmen jonge en oudere bezoekers op een Leopard-2-tank die is opgesteld. Aan de andere kant staat een gaarkeuken waar een traditionele erwtensoep van het Poolse leger wordt geserveerd. Een jongetje krijgt van een officier een helm op en een machinegeweer om. Anderen nemen foto's met militairen die met camouflageschmink op hun gezicht en nachtvizieren op hun helmen poseren.

De 18-jarige Maks is bij een rekruteringstent informatie aan het opvragen. Hij is net klaar met school en wil naar de universiteit, maar hij overweegt zich aan te melden voor een basistraining van het leger. "De militaire geest spreekt mij aan", zegt Maks. "Daarnaast heeft de krijgsmacht steeds meer nieuw materieel. De omstandigheden worden beter. Ook omdat de uitgaven aan defensie toegenomen zijn."

Zo wil de regering duizend Koreaanse K2-tanks aanschaffen, maar ook extra F-35-jachtvliegtuigen, Apache-helikopters en Patriot-luchtafweersystemen. In februari kondigde Polen aan 500 Himars-systemen te willen kopen ter waarde van 10 miljard dollar. Dat zijn meer installaties dan de VS er nu op eigen bodem heeft staan.

De Poolse krijgsmacht is snel aan het moderniseren, ziet Maks. Hij weet niet of hij fit genoeg is om ook echt in dienst te gaan, maar denkt wel dat hij op het gebied van IT iets kan bijdragen aan het leger.

Interne en externe belangen

Regeringspartij PiS wil intern en extern bewijzen dat ze leiders zijn als het gaat om veiligheid en defensie, zegt militair analist Marek Swierczynski van denktank Polityka Insight. Allereerst voor de eigen kiezers, want over twee maanden worden er verkiezingen gehouden. "Extern wil de regering NAVO-bondgenoten laten zien dat Polen een pilaar is die de oostflank zal beschermen", concludeert de analist. "En Polen wil potentiële tegenstanders afschrikken."

Die noodzaak is vanwege de Russische invasie van buurland Oekraïne en de spanningen aan de grens met Belarus actueler dan ooit. Al zal het nog jaren duren voordat alle militaire ambities zijn waargemaakt, denkt Swierczynski. Polen zal volgens hem op deze schaal moeten blijven investeren in defensie om het mogelijk te maken.

De Poolse krijgsmacht organiseerde de afgelopen dagen zeventig 'picknicks' door heel het land:

Wel is duidelijk dat de plannen populair zijn en bij de picknick in Kamiensk bezoekers trekken. Ook de 44-jarige Darek is met zijn zoontje komen kijken. Hij werkt in de staalindustrie, maar overweegt sinds anderhalf jaar een carrièreswitch. Vanwege de oorlog in Oekraïne, maar vooral ook omdat er nu zoveel geïnvesteerd wordt in de krijgsmacht. "Dat heeft zeker invloed op mijn interesse", zegt Darek. "Er is de hele tijd publiciteit voor het feit dat de krijgsmacht mensen zoekt en dat het leger wordt uitgebreid. Ik ben al wat ouder, maar zou wel een poging willen wagen."

Wanneer de picknick ten einde komt, verzamelen een paar honderd bezoekers zich rond het gebulder van de Leopard-2-tank, die langzaam een vrachtwagen op wordt gereden. Op de valreep meldt zich bij het rekruteringsbureau een vrouw die op haar racefiets naar de bijeenkomst is gekomen. Ze gaat met een van de militairen aan een tafel zitten om zich aan te melden voor een basistraining van het leger.