'Jaarlijks tientallen branden in vuilniswagens door batterijen en accu's'
Jaarlijks zijn er tientallen branden in vuilniswagens. Dat blijkt uit een inventarisatie van de NVRD, de branchevereniging van gemeentelijke afvalinzamelaars. Zeker drie keer per maand is ergens in Nederland brand in een vuilniswagen. "We zien de afgelopen jaren een toename", zegt een woordvoerder.
De NVRD wijt dat voornamelijk aan het groeiende gebruik van batterijen, die vervolgens meer in het afval terechtkomen. "Vooral lithium-ionaccu's zijn potentieel gevaarlijk, omdat ze een groter brandgevaar hebben", zegt een woordvoerder. Lithium-ionaccu's zijn oplaadbare lichtgewichtbatterijen, die in heel veel verschillende apparaten worden gebruikt, van elektrische auto's en fietsen tot in hoverboards.
In dit type batterij zit veel meer energie dan in een standaard penlitebatterij en dat "heeft veel voordelen", aldus de brandweer. "Tegelijkertijd neemt de zorg over dit nieuwe type batterij toe, omdat deze spontaan kan ontbranden of zelfs ontploffen." De NVRD ziet sinds de introductie van vapes en e-sigaretten dat deze "in groten getale" in het restafval terechtkomen. "Deze bevatten ook een lithium-ion batterij en zijn dus vaak veroorzaker van afvalbranden."
Vuilnisman Patrick heeft al meerdere keren brand in zijn vuilniswagen gehad:
Ook de Vereniging Afvalbedrijven, waarin commerciële afvalverwerkers zijn verenigd, herkent het probleem van brandgevaarlijke accu's. "Wij zien ongeveer tien branden per maand, dus zo'n 120 per jaar. Dit zijn alle branden die wij registeren, op inzamelplaatsen en in afvalwagens bij elkaar opgeteld", zegt een woordvoerder.
Onlangs is er mede op initiatief van de twee brancheverenigingen een landelijke bewustwordingscampagne begonnen om elektrische apparaten, losse batterijen en accu's apart in te leveren. Daarmee wordt - naast de milieuwinst - "de kans op branden bij afval- en recyclebedrijven verkleind", aldus de campagnewebsite.
Batterijen lopen namelijk een grotere kans op beschadiging op wanneer ze niet apart worden ingeleverd, en daarmee ontstaat het risico dat ze brand veroorzaken."
Brandweer Nederland heeft geen harde cijfers over het aantal branden in vuilniswagens. "Maar het is duidelijk dat we heel wat uitdagingen hebben als het gaat over batterijen, accu's en brandveiligheid", zegt een woordvoerder.
"We juichen ieder initiatief toe dat mensen bewuster maakt, over hoe je batterijen veilig gebruikt in huis en hoe je er weer veilig vanaf komt. Batterijen horen niet in de restafvalstroom, daar begint het mee."
Alleen al in de gemeente Rotterdam ontstaat er maandelijks minimaal één brand in een vuilniswagen. Ook Rotterdam schrijft de oorzaak van die branden voornamelijk toe aan batterijen en accu's die bij het huisvuil worden gedumpt. Maar ook brandbare vloeistoffen, gasflessen, lachgascylinders en chemisch afval kunnen volgens een woordvoerder brand veroorzaken.
Meteen vuilnis lossen
"Batterijen zorgen al snel voor problemen, de kleinste beschadiging kan al lekkage, barsten of kleine ontploffingen veroorzaken", zegt de gemeentewoordvoerder. "Tijdens het persen in de wagen komen vloeistoffen vrij uit de verpakking. Die gaan een chemische reactie aan met andere stoffen, waardoor brand ontstaat. Een batterij hoeft maar een klein beetje beschadigd te zijn en vat al vlam, en voor je het weet vat de rest van het afval ook vlam. Zelfs verjaardagskaarten met een muziekchip erin kunnen oorzaak zijn van brand in een wagen."
Als er brand ontstaat in een vuilniswagen is het protocol om de lading vuilnis meteen te lossen en op straat te blussen, om te voorkomen dat vuilniswagens afbranden. Dat leidt tot schade aan de omgeving en is gevaarlijk voor omwonenden en omstanders.
Vooral als de brand is veroorzaakt door de al eerder genoemde lithium-ionaccu's, is het risico voor de omgeving volgens de brandweer groter: de rook bevat het "zeer giftige" lithium en fluorwaterstof. "Rook is al giftig en dat wil je dus niet inademen, maar deze stoffen maken de rook nog gevaarlijker."
Niet ongevaarlijk
De gemeente Rotterdam wil niet zeggen wat de financiële schade is bij branden in vuilniswagens, maar zegt wel dat die "tot in de tonnen" kan lopen. "Daarbij komen ook nog de kosten voor het opruimen van al het uitgebrande vuilnis op straat", zegt de woordvoerder.
Die zijn voor rekening van de gemeente. "Bovendien is een dergelijke gebeurtenis ingrijpend voor de medewerker op straat. De schrik is vaak groot en het is ook niet ongevaarlijk om mee te maken."
De gemeente wil de de bewustwording onder consumenten over het gevaar van batterijen en accu's vergroten. Gevaarlijk afval zoals batterijen, elektrische apparaten en druk houdende flessen moeten niet in ondergrondse containers worden gegooid, maar naar 'milieuparken' worden gebracht.
Campagnes als van de afvalverwerkingsbedrijven juicht Rotterdam dan ook toe, maar de gemeente wil ook dat producenten van elektronische apparaten meer verantwoordelijkheid nemen. De woordvoerder: "Er moet veel duidelijker op de verpakkingen komen te staan dat het brandgevaarlijk is om deze producten bij het restafval te gooien."
