Watersportorganisaties zien niets in verplicht vaarbewijs

Watersportorganisaties en -ondernemers zien de invoering van een verplicht vaarbewijs niet zitten. Dat komt naar voren uit een rondgang van de NOS. 2022 was een slecht jaar voor de vaart op de Nederlandse binnenwateren, met relatief veel ongevallen, gewonden en doden, zo blijkt uit cijfers van Rijkswaterstaat.

Zorgelijk, vindt demissionair minister Harbers (VVD) van Infrastructuur en Waterstaat. Om het aantal ongelukken terug te dringen, laat de minister onder meer een verplicht vaarbewijs voor de pleziervaart onderzoeken. "Goede kennis van vaarwegregels zorgt ervoor dat recreanten zichzelf en anderen minder in gevaar brengen", schrijft Harbers aan de Tweede Kamer.

Er is niet één specifieke oorzaak of type ongeval aan te wijzen als verklaring voor de toename. Duidelijk is wel dat het de afgelopen jaren drukker is geworden op het water. Vooral in de coronaperiode hebben veel mensen een boot gekocht.

Harbers wil het aantal ongevallen naar beneden brengen met een aantal maatregelen: zo moeten de beroeps- en pleziervaart beter gescheiden worden en wordt dus een verplicht vaarbewijs voor de recreatievaart onderzocht. Nu is een zogeheten 'Klein Vaarbewijs' pas verplicht bij boten vanaf 15 meter (tot 25 meter) of bij vaartuigen die sneller gaan dan 20 kilometer per uur, bijvoorbeeld waterscooters of jetski's.

De politie pleit al langer voor aanscherping van de regels voor het vaarbewijs. "Nu ligt de grens op 15 meter. Dat zou langzaam, in stapjes naar beneden moeten richting bijvoorbeeld 10 meter. Veel ongevallen worden veroorzaakt door onachtzaamheid, onoplettendheid, onwetendheid en ondeskundigheid. Een verplicht vaarbewijs zorgt voor meer nautische kennis op het water", aldus een woordvoerder. De politie ziet ook veel 'bijna-ongelukken' gebeuren op het water, vooral op plekken waar de beroeps- en pleziervaart bij elkaar komen.

'Varen veiliger dan fietsen'

Maar watersportorganisaties en -ondernemers zijn dus geen voorstander van strengere regels. "De discussie over het vaarbewijs keert elke zomer terug, als er weer nieuwe cijfers over incidenten op het water zijn. Elke dode is er één te veel, maar feitelijk gezien is het heel veilig op het Nederlandse water", zegt Geert Dijks, directeur van Hiswa-Recron.

"In de pleziervaart zijn er vorig jaar acht doden gevallen, iets meer dan het langjarige gemiddelde. We hebben in Nederland zo'n half miljoen recreatieve vaartuigen, waarvan er 300.000 regelmatig gebruikt worden. In dat licht valt het aantal ongevallen erg mee."

De ongelukken die er gebeuren, zijn volgens hem bijna allemaal met snelle vaartuigen - en daar is nu al een vaarbewijs voor nodig. "Ik zeg altijd dat varen veiliger is dan fietsen, maar ik hoor de politie ook niet pleiten voor een fietsbewijs. Een verplichting zal een drempel opleveren voor veel recreanten, waardoor zij afzien van een dagje varen. De economische schade zal groot zijn. Je kan beter investeren in meer handhaving op het water, zodat hufterig gedrag aangepakt kan worden."

Het Watersportverbond zou graag zien dat mensen zich "in de praktijk bekwamen", zegt een woordvoerder. "Dat werkt beter dan een papiertje in een zaaltje halen." Ook vraagt de bond zich af voor wie een strenger vaarbewijs zal gaan gelden. "Moet ook iemand die een roeibootje achter zijn huis heeft liggen een papiertje gaan halen? Dat lijkt ons niet zinvol en zeker niet te handhaven."

Koninklijke Binnenvaart Nederland (KBN) wijst er in een nieuwsbrief aan de leden op dat een verplicht vaarbewijs voor de recreatievaart administratief veel vraagt. De branchevereniging verwacht dan ook dat dat "niet zomaar gerealiseerd zal worden". Wel wil KBN dat huurders van boten "minimaal een test doen" voordat zij het water opgaan en dat alle boten verplicht een marifoon krijgen, zodat schippers met elkaar kunnen communiceren.

Ondernemers zijn bang dat mensen minder snel een boot zullen huren als een (strenger) vaarbewijs verplicht wordt. "Dat levert voor ons een strop op", zegt Vincent Karsemeijer, eigenaar van Vuntus Vloot in Loosdrecht. Wel zou het volgens hem goed zijn als mensen zich iets meer verdiepen in de vaarregels voordat ze op een boot stappen. "Sinds corona heeft iedereen een boot, zeker hier in het Gooi. Maar veel mensen weten het verschil niet eens tussen de voor- of de achterkant."