China bouwt grootste zonnepark ter wereld, maar is nog niet van kolenverslaving af

• 

  Sjoerd den Daas

  correspondent China

Zonnepanelen, windparken en waterkrachtcentrales: China bouwt in recordtempo aan schonere vormen van energie. Maar tegelijkertijd stijgt het aantal vergunningen voor de bouw van nieuwe kolencentrales. Een haperende economie en toenemende spanningen op het wereldtoneel brengen China's groene ambities in gevaar.

Een zee van blauw is het, midden in de woestijn. Het zonnepark dat Yili bouwt in Hanggin Banner verrijst op de plek waar vroeger steenkool werd gewonnen. "De grond is verzakt", vertelt Xue Feng, manager bij het bedrijf. "Dit woestijngebied is onbewoonbaar, de herders zijn vertrokken. Voor ons was dat een kans om de ruimte te gebruiken voor zonnepanelen."

Temperaturen liggen hier weliswaar lager dan in Peking, waar het kwik de afgelopen weken meermaals de 40 graden aantikte, maar de zon schijnt flink in de Noord-Chinese provincie Binnen-Mongolië. "We hebben hier zo'n 3180 zonuren per jaar", zegt Xue. Dat komt neer op acht uur per dag. "Daarmee leent het gebied zich dus goed voor zonne-energie." Met een capaciteit van 3 Gigawatt geldt het park als 's lands grootste.

Vanuit de lucht is goed te zien hoe groot het zonnepark is:

Gesteund door de autoriteiten, die koersen op vergroening, geeft zijn bedrijf hier invulling aan de instructies van president Xi Jinping. "Schoon water en groene bergen zijn zo waardevol als bergen van goud en zilver", zijn de woorden van de partijbaas die op rode borden hoog boven de zonnepanelen uitstevenen.

Het doel is om voor 2030 te pieken met de CO2-uitstoot. In datzelfde jaar moet een derde van de elektriciteit uit hernieuwbare energiebronnen komen. Klimaatneutraliteit staat geraamd voor 'uiterlijk' 2060.

De partijslogans zijn niet aan dovemansoren gericht. Vrachtwagens vol met zonnepanelen vallen op, in het landschap dat verder uitgestorven is. Volgens nieuwsagentschap Bloomberg New Energy Finance werd er afgelopen jaar liefst 485 miljard in vergroening gestoken, van zonnepanelen tot elektrische auto's. "Het gaat veel sneller dan voorspeld was", zegt Dimitri de Boer van ClientEarth, een organisatie die zich hard maakt voor milieurecht.

Kolen

Wat helpt: de kosten voor hernieuwbare energiebronnen zijn de afgelopen jaren hard gedaald in China. De overheid trekt, middels subsidies, de portemonnee in de Chinese energiewende. Daarnaast worden projecten als deze ook gezien als middel om de haperende economie te stimuleren. Maar dat is slechts één kant van de medaille. Want tegelijkertijd blijkt China, 's werelds grootste uitstoter van CO2, moeite te hebben afscheid te nemen van zijn kolenverslaving.

Afgelopen jaar werd nog altijd 56 procent van de elektriciteit in het land opgewekt uit kolen, valt af te leiden uit cijfers van het Chinese statistiekbureau. Elke week werd toestemming gegeven voor de bouw van twee nieuwe kolencentrales, wat neerkomt op zeker honderd stuks. "Het argument is dat dat nodig is voor de energiezekerheid", zegt De Boer, die wijst naar grote stroomtekorten, nu een jaar geleden.

Zo ging in Sichuan en Chongqing het licht uit, fabrieken moesten dicht. Waterkrachtcentrales waren door de extreme droogte niet in staat stroom te leveren. "Ook de oorlog in Oekraïne en de prijsschommelingen in de internationale energiemarkt zorgen voor nervositeit", zegt De Boer. Wat niet meehelpt, is dat het landelijke elektriciteitsnet nog altijd erg versplinterd is, waardoor op sommige plekken te veel, en op andere plekken te weinig stroom is. "Elke provincie wil voor zichzelf zeker weten dat er genoeg energie is, maar wij denken dat die kolencentrales daarvoor niet nodig zijn."

Zorgen over klimaat

In het huidige vijfjarenplan wordt gerekend op een toename van het kolengebruik. Pas vanaf 2026 moet de consumptie van het zwarte goedje gaan afnemen, zo is het idee. Bedrijven als Yili zijn niet te beroerd daarop in te spelen. "Elk bedrijf moet een steentje bijdragen aan het omlaag brengen van onze CO2-uistoot", zegt Xue. Vanaf de heuvel waar we hem spreken zijn, in de verte, de pijpen van een kolencentrale goed zichtbaar.

"In de komende tien jaar zullen daar nog geen substantiele veranderingen in plaatsvinden", denkt Xue, gevraagd of dergelijke kolencentrales twee vijfjarenplannen verder nog nodig zijn. "Maar tegen 2060 zullen de veranderingen wereldschokkend zijn", is zijn overtuiging. Van De Boer mag er nog wel een tandje bij. "Maar klimaat heeft in elk geval prioriteit, zeker nu mensen zich daar nu vanwege de hoge temperaturen in het land ook zorgen over beginnen te maken."