Nederlandse acteurs: ook bij ons problemen met filmindustrie
Nederlandse acteurs volgen de staking van hun collega's in Hollywood met grote interesse, omdat ze vergelijkbare problemen hebben, zegt de Nederlandse belangenvereniging voor acteurs, ACT.
In Hollywood hebben acteurs hun werk neergelegd omdat ze het met de grote studio's niet eens konden worden over een verdeling van de inkomsten van streamingdiensten. Ook voelen ze zich bedreigd door de opkomst van kunstmatige intelligentie in de filmindustrie.
Geen eerlijke winstverdeling
Als een serie of film op een streamingplatform succesvol wordt, verdienen hoofdrolspelers, regisseurs en scenarioschrijvers daar vaak niets extra's mee. Streamingplatforms zijn de afgelopen jaren steeds dominanter geworden in de entertainmentindustrie, maar de regels zijn nog niet goed aangepast aan dit relatief nieuwe fenomeen.
Maxime Vandommele, actrice en woordvoerder van ACT, stelt dat veel streamingdiensten misbruik maken van hun machtspositie. "Het kan voorkomen dat je jezelf opeens terugziet op een bepaalde streamingdienst, terwijl je daar niets van afwist."
Acteurs ontvangen bij producties van streamingdiensten vaak alleen een betaling voor de dagen waarop wordt gefilmd. Stichting Norma houdt bij tv-producties in de gaten dat ze betaald krijgen bij een herhaling, maar voor streamingsdiensten geldt dat niet.
Omdat er al weinig werk is voor acteurs, is het weigeren van deze voorwaarden volgens Vandommele geen realistische optie. "Als je weigert, casten ze een andere acteur die het wel accepteert."
Machtspositie
Media-advocaat Sander Dikhoff benadrukt dat grote streamingdiensten uitdagingen voor acteurs met zich meebrengen. Volgens hem zijn het machtige partijen die niet schromen om hun positie te gebruiken: "Ze opereren vrij directief en leggen hun voorwaarden strak op."
Daarnaast zijn deals met streamers gewild vanwege hun grote bereik, financiële middelen en vermogen om snel te handelen. Volgens Dikhoff zijn acteurs daarom eerder bereid om concessies te doen.
Het is voor acteurs ook nog eens moeilijk om te onderhandelen over een stukje van de winst doordat streamingdiensten hun kijkcijfers niet openbaar maken. Dikhoff verwacht wel dat hier binnenkort verandering in komt door toenemende wettelijke transparantieverplichtingen.
Streamingdienst Netflix heeft tegenover de NOS nog niet gereageerd op vragen hierover.
Zorgen over kunstmatige intelligentie
Nederlandse acteurs maken zich ook zorgen over de opkomst van kunstmatige intelligentie en door de computer gegenereerde gezichten en stemmen. Ze willen garanties dat AI niet wordt gebruikt om acteurs te vervangen of digitale replica's van hun optredens te maken zonder hun toestemming.
Vandommele maakt zich zorgen over de mogelijke impact van AI op het acteervak: "Het unieke karakter dat elke acteur bezit, waarmee we ons onderscheiden tijdens audities, dreigt verloren te gaan. Als AI dat unieke karakter kan nabootsen, verliezen wij als acteurs onze controle. Dat is een angstaanjagend vooruitzicht."
Dikhoff onderstreept het belang van nauwkeurige contractuele afspraken over het gebruik van de beeltenis van acteurs. Hij licht toe dat vroeger een algemene clausule als "je mag me filmen en de bijdrage in de montage bewerken" voldoende was.
Tegenwoordig moeten contracten duidelijker omschrijven welke digitale bewerkingen toegestaan zijn. Het is aan de acteurs om dit te bepalen en vast te leggen.
Dat gaat bijvoorbeeld over het jonger maken van acteurs zoals in Indiana Jones, of het plaatsen van een gezicht op andere lichamen. Acteurs moeten volgens Dikhoff contractueel vastleggen of ze hier wel of geen toestemming voor geven.
Vandommele zegt dat er momenteel gesprekken worden gevoerd met de overheid over nieuwe wetgeving om de positie van acteurs te beschermen. Daarnaast wordt er met de streamingdiensten gepraat over hun verantwoordelijkheid.
Als er geen overeenstemming wordt bereikt, kan het zijn dat er ook in Nederland gestaakt gaat worden, maar daar is nu nog geen sprake van.
