Grote zorgen bij gemeenten over toekomst spreidingswet
Nu het hoogst onzeker is geworden of de spreidingswet voor asielzoekers er komt, stoppen sommige gemeenten met de plannen voor een nieuw asielzoekerscentrum. Zo laten Beverwijk en Velsen weten dat de locaties die ze op het oog hadden, voorlopig niet verder worden ontwikkeld.
Meer dan de helft van de gemeenten heeft grote zorgen over de gevolgen van het uitstel van de spreidingswet, schrijft persbureau ANP na een inventarisatie. Door de val van het kabinet staat de hard bevochten spreidingswet op losse schroeven.
VVD-fractievoorzitter Sophie Hermans zei maandag dat ze de kans klein acht dat de wet in de Tweede Kamer wordt behandeld. De wet wordt mogelijk een controversieel onderwerp, dat pas verder wordt behandeld als er een nieuw kabinet is gevormd.
Demissionair staatssecretaris Van der Burg "betreurt buitengewoon" dat Beverwijk en andere gemeenten nu afzien van opvanglocaties. "Het feit dat er geen akkoord ligt en we demissionair zijn, maakt dingen moeilijker", zei hij voor het begin van de ministerraad.
De Wet gemeentelijke taak mogelijk maken asielopvangvoorzieningen moet leiden tot een evenwichtige verdeling van asielzoekers over het land. Net als voor het huisvesten van statushouders zou voor het opvangen van asielzoekers een richtgetal gaan gelden voor gemeenten, afhankelijk van hun inwonertal.
Deze gemeenten bieden nu al reguliere en noodopvang:
Binnen hun regio moeten gemeenten samen een opvangplan opstellen. Daarvoor moeten zij met suggesties komen voor een azc-locatie die ter goedkeuring aan het COA kan worden voorgelegd.
De nieuwe wet kreeg in de conceptfase de nodige kritiek. Zo waarschuwden de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, de Raad van State en de Adviesraad Migratie dat de wet lastig uitvoerbaar zou zijn. Ook veel gemeenten waren kritisch; zo vond Best dat het niet de taak van gemeenten is om problemen van het Rijk op te lossen.
Velsen wil niet meer, 'principes op losse schroeven'
De gemeente Velsen heeft volgens wethouder Sebastian Dinjens al verantwoordelijkheid genomen door tijdelijk onderdak te bieden aan duizend asielzoekers op een cruiseschip. Die boot is inmiddels weg; eind augustus komt er een kleiner schip dat tot 2024 tijdelijke opvangplekken biedt.
De gemeente was daarnaast verkennend onderzoek begonnen naar structurele opvanglocaties op land. Daaruit kwamen twee mogelijke azc-locaties naar voren. Een van de uitgangspunten voor het locatie-onderzoek was "het vooruitzicht van de inwerkingtreding van de Spreidingswet", staat op de gemeentelijke website. Nu legt Velsen de plannen stil.
"De concept-Spreidingswet ging uit van een aantal belangrijke principes", zegt wethouder Dinjens. Het ging onder meer om de evenredige verdeling over Nederland en de mogelijkheid tot gedwongen opvang. "De val van het kabinet betekent dat deze principes op losse schroeven staan. We weten niet zeker of de Spreidingswet er komt, en zo ja, of de invulling ongeveer hetzelfde blijft."
Dinjens wijst erop dat ook niet duidelijk is of er nog maatregelen komen om de asielinstroom te beperken. "En zo ja, welke dat zijn en wat ze betekenen voor Velsen."
Dordrecht zet wel door, 'vraagstuk niet weg'
In Dordrecht gaan de plannen voor een nieuw azc wel door, bevestigt burgemeester Wouter Kolff. In zijn hoedanigheid als voorzitter van het Veiligheidsberaad zegt hij het belangrijk te vinden "dat we uit de crisis blijven."
Kolff wil voorkomen dat gemeenten weer ad hoc tijdelijke plekken moeten regelen. "Daarom is het zo belangrijk dat de spreidingswet er komt. Dit is een vraagstuk dat niet weggaat doordat het kabinet nu demissionair is geworden."
In Moerdijk stemde de gemeenteraad donderdagavond in met het plan voor een nieuw asielzoekerscentrum, dat 15 jaar onderdak gaat bieden aan 200 asielzoekers. Dat het kabinet werkt aan de Spreidingswet, "betekent dat ook in onze regio opvang moet komen", schrijft de gemeente.
Noorden en oosten doen veel
Op dit moment doen provincies in het noorden en oosten veel meer aan structurele asielopvang dan de rest van het land. Dat heeft deels te maken met de nabijheid van Ter Apel, maar ook met het feit dat er vaak meer ruimte is en de huis- en grondprijs lager ligt.