Zorgen over misbruik pijnstillers onder jongeren

Het aantal meldingen over jongeren van 13 tot 17 jaar die doelbewust een overdosis medicijnen namen, is de afgelopen twee jaar sterk toegenomen. Dat meldt het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC). Het gaat met name om paracetamol en ibuprofen, die bij een overdosis gezondheidsschade kunnen veroorzaken.

Het aantal meldingen lag jarenlang tussen de 1000 en 1150. In 2021 steeg het tot 1512 meldingen en vorig jaar waren het er 1439. De stijging is het hoogst onder meisjes tussen 13 en 15 jaar. Het NVIC is bezorgd over de hoge cijfers en gaat meer onderzoek doen.

Tieners nemen de tabletten met tientallen tegelijk in, zegt het hoofd van het NVIC, professor Dylan de Lange, in het NOS Radio 1 Journaal. "Soms wel vijftig of honderd per keer. Daarom weten we ook dat het doelbewust is. Niemand zegt dat 'ie hoofdpijn heeft en neemt dan honderd tabletten in. Dat is heel raar."

Reden vaak niet duidelijk

Het innemen van tientallen pillen tegelijk kan tot ernstige schade leiden. Een overdosis kan lever- en nierschade tot gevolg hebben, in sommige gevallen is het zelfs dodelijk. Normaal gesproken wordt paracetamol door de lever afgebroken en uitgescheiden, legt De Lange uit. "Wanneer je zo veel neemt, is die uitscheiding verminderd en dat kan uiteindelijk leiden tot levercelschade. Dus de lever gaat langzaam stuk."

Waarom de jongeren het doen, blijft gissen, zegt De Lange. Vanwege de toename in 2021 heeft het NVIC bij elke telefonische melding in 2022 aanvullende vragen gesteld over de reden van de vergiftiging. "We denken dat het te maken heeft met een verminderd psychisch welzijn bij tieners", zegt De Lange, "maar dat weten we niet helemaal zeker. In de meerderheid van de gevallen weten we het nog steeds niet", zegt hij naar aanleiding van de gestelde vragen. "We krijgen geen heel duidelijk antwoord waarom ze dat hebben gedaan."

Ouders aan zet

Hij vermoedt dat de pillen impulsief worden ingenomen. "We merken dat dit middelen zijn die in huis liggen." Volgens hem suggereert het dat de tieners gebruiken wat ze op dat moment voor handen hebben. "Het is geen weloverwogen keurig uitgewerkt plan." De overinname wil niet altijd zeggen dat het kind dood wil, maar is wel een signaal dat er iets niet goed gaat, zegt een kinderpsychiater die betrokken is bij onderzoek naar de mentale gezondheid van jongeren.

De Lange roept ouders dan ook op om in gesprek te gaan met hun kinderen. "Wij kunnen slechts waarschuwen." Volgens hem volstaat het achter slot en grendel houden van de tabletten niet. "Dat werkt heel goed voor kleine kinderen, maar niet meer bij tieners. Die zijn handig genoeg om ze te kunnen vinden."