Examencommissies universiteiten zuchten onder stijgend aantal studenten

• Sven Schaap

  redacteur Online

Het aantal studenten dat met bezwaren, vragen en verzoeken aanklopt bij examencommissies van universiteiten neemt toe. Dat beeld komt naar voren uit een rondgang van de NOS. Er zijn meer studenten, ze zijn mondiger, voelen meer druk om snel af te studeren en ze weten beter de weg, merken universiteiten.

Bij alle universiteiten leidt het toegenomen aantal studenten de afgelopen jaren tot meer werk. De meeste onderwijsinstellingen zien dat studenten sinds de coronacrisis vaker naar de examencommissies stappen, met soms flink meer werkdruk voor die commissies tot gevolg. Ook de bredere werkdrukproblemen door de groei van het aantal mensen dat gaat studeren, speelt een grote rol.

In sommige gevallen leidt de hoge werkdruk er zelfs toe dat medewerkers uitvallen, of dat een examencommissie studenten in reactie op e-mails automatisch waarschuwt dat het antwoord op een vraag of verzoek tot anderhalve maand op zich kan laten wachten.

De toename van het aantal studenten heeft daarnaast een toename van het aantal fraudegevallen tot gevolg, wat de examencommissies dus ook weer meer werk oplevert. "Niet in alle gevallen is de capaciteit van de commissies meegegroeid met de groei van de studentenaantallen, en ook is het voor commissies soms lastig om vacatures te vervullen", laat de Universiteit Twente weten.

"Wat wij belangrijk vinden, is dat de druk wordt verlicht en dat de informatievoorziening naar studenten toe goed is. Dat studenten weten waar ze moeten aankloppen", reageert voorzitter Demi Janssen van het Interstedelijk Studenten Overleg.

Ze pleit voor goede ondersteuning, tijd en scholing voor de leden van de commissies. "Hoge druk op de commissies kan ten koste gaan van de kwaliteit van beslissingen, en we hopen dat de commissies hun werk met alle zorg uitvoeren. De druk moet verlicht worden, zowel voor studenten als voor de examencommissies."

Coronacrisis

De meeste universiteiten zagen dat de coronacrisis leidde tot piekbelasting voor examencommissies. Studenten wilden bijvoorbeeld extra kansen om een vak goed af te ronden. Zo waren sommigen ziek op toetsmomenten, of zaten ze in quarantaine en was er geen digitaal alternatief voor ze. Via de examencommissie probeerden ze dan een extra toetsmoment te regelen. Ook waren er vaak klachten over de online tentamens.

Het merendeel van de universiteiten denkt dat de ervaringen met de examencommissies in coronatijd eraan hebben bijgedragen dat nu nog wordt aangeklopt. In sommige gevallen willen studenten ook nog steeds aanspraak maken op regelingen die in coronatijd golden, zoals het online doen van tentamens.

"Hoewel dit een uitzonderlijke en tijdelijke situatie was, menen studenten anno 2023 alsnog aanspraak op deze voorzieningen te mogen maken", zegt een woordvoerder van de Erasmus Universiteit in Rotterdam. "Studenten hebben niet automatisch het recht om online toetsen te maken, maar dienen daartoe wel vaker verzoeken in dan zij voor corona deden."

Schikking

Ook bij de onafhankelijke colleges van beroep van de universiteiten, waar studenten in beroep kunnen gaan tegen beslissingen van hun opleiding, zijn toenames te zien. Corona is niet de enige verklaring daarvoor, zegt ook de Universiteit Leiden: "De toename van het aantal beroepschriften is al voor de coronatijd in gang gezet. In de coronatijd was sprake van een verdere toename. Nu corona voorbij is, blijkt wel dat het aantal beroepen niet is afgenomen."

In de meeste gevallen wordt in deze procedures minnelijk geschikt, bijvoorbeeld door studenten alsnog hun gewenste uitstel voor een paper te geven, zonder dat het college een uitspraak hoeft te doen.

Hoewel op geen van de universiteiten de wettelijke termijn voor een reactie wordt overschreden, is er hier en daar wel vertraging en zien meerdere universiteiten de toegenomen werkdruk als risicovol. "De werkdruk is wel een punt van aandacht en misschien zelfs wel van beginnende zorg", zegt een woordvoerder van Wageningen University Research.

In Wageningen, maar ook op andere universiteiten, wordt momenteel overlegd over oplossingen, bijvoorbeeld door het werk efficiënter te verdelen en door vacatures open te stellen.